Wat gaan we daarvoor doen en wat gaat het kosten in 2020?
 
Algemeen

Gemeentefonds
Het bedrag dat Den Haag uit het gemeentefonds ontvangt, verandert elk jaar. Dit heeft vier verschillende oorzaken.

1. Accres
De algemene uitkering groeit of krimpt ‘trap op en af’ met de uitgaven van het Rijk. Zo krijgen de gemeenten impliciet compensatie voor inflatie en voor de groei van de bevolking en delen ze evenredig mee in bezuinigingen of extra bestedingen van het Rijk. Daarnaast legt het Rijk een ‘opschalingskorting’ op. Dit alles vertaalt de gemeente Den Haag in de begroting in één groeicijfer, het zogeheten accres.
De ramingen van het accres zijn gebaseerd op de circulaires van het Rijk, om een objectieve basis te bieden voor de gemeente. Van 2020 tot en met 2023 is het accres gemiddeld  2,74% oftewel € 30 mln. per jaar. Meer in detail: in 2019 is het € 56,4 mln. (7,05%), in 2020 is het € 31,5 mln. (2,86%), in 2021 € 24,5 mln. (2,23%), in 2022 € 28,2 mln. (2,56%) en in 2023 € 36,4 mln. (3,31%). Als het Rijk uiteindelijk minder uitgeeft dan hij begroot, dan leidt dat ook tot een lager gemeentefonds. Dat werkt dan structureel door. De accresbijstelling voor 2020 bedraagt € -15,0 mln. oplopend in verdere jaren naar € -20,0 mln..
De huidige economische groei duurt reeds relatief lang. Een economische recessie tast het gemeentefonds aan als die leidt tot lagere rijksuitgaven vanwege het ‘trap op en af’-principe.

2. Herverdeling
Het bedrag dat de gemeente ontvangt uit het gemeentefonds kan ook wijzigen door een herverdeling tussen de gemeenten. Per 2021 is het Rijk voornemens een omvangrijke herverdeling door te voeren. Deze is nog niet in de meerjarenbegroting verwerkt omdat de financiële implicaties voor Den Haag ongewis zijn. Naar verwachting komt hier in de eerste maanden van 2020 meer duidelijkheid over.

3. Taakmutaties
Het bedrag dat de gemeente ontvangt kan ook veranderen door compensaties voor gewijzigde taken en/of vanwege wijzigingen van de bekostigingsmethode van bestaande taken. Ook hiervoor volgt de gemeente in beginsel de circulaires van het Rijk.

4. Saldo btw-compensatiefonds
Een onderdeel van het gemeentefonds is het saldo (positief of negatief) van het btw-compensatiefonds. Dat is een fonds van het Rijk waaruit de gemeente de btw (voor overheidsactiviteiten) kan declareren. Als alle gemeenten samen meer of minder btw declareren dan het btw-compensatiefonds omvat, gaat het saldo over naar het gemeentefonds. De Haagse begroting gaat ervan uit dat het saldo van het btw-compensatiefonds in alle jaren nul is.

Sociaal deelfonds
Het gemeentefonds bestond sinds 2015 in de Haagse begroting uit twee delen: De algemene uitkering en de zogeheten decentralisatie- en integratie-uitkeringen, waaronder die voor het sociaal domein. Die laatste gaat sinds 2019 slechts over een deel van het sociaal domein, namelijk sociale werkvoorziening, beschermd wonen, en jeugdzorgonderdelen voogdij en 18+. De bekostiging van de belangrijkste onderdelen van het sociaal domein zit sinds 2019 in de post ‘Gemeentefonds’.

De gemeente heeft de financiering van leningen centraal geregeld. Voor de financiering van de investeringen in de stad worden langlopende en kortlopende leningen aangetrokken. In dit programma worden de rentelasten verantwoord.  

De gemeente hanteert de systematiek van omslagrente. Het huidige tarief bedraagt 1,5 procent en geldt sinds de begroting 2019.

In de paragraaf financiering staat een uitgebreide toelichting over de kortlopende en langlopende financiering.

Beleggingen en Nutsbedrijven
De gemeente is aandeelhouder in verschillende vennootschappen waarbij sprake is van een publiek belang. Onderdeel van dit programma is het beheer van het aandeelhouderschap in deze deelnemingen. Dit beheer richt zich onder meer op toezichthouden op goed bestuur en financiële degelijkheid, op het behoud van de waarde en deels ook op het genereren van rendement van het (gemeentelijk) kapitaal.
De gemeente is aandeelhouder in BNG, Dunea, Eneco, HMS, HTM Beheer, Stadsherstel Den Haag en omgeving, Stedin en United Fish Auctions (UFA). In het geval van BNG, HMS, HTM, Stadsherstel en Stedin is er sprake van geraamde dividendinkomsten. Bij Dunea en UFA wordt geen dividend geraamd. Voor 2020 is in totaal € 26,9 mln. aan dividend geraamd, waarvan € 11,3 mln. vanuit Eneco. Vanaf 2021 is er in de voorliggende meerjarenbegroting geen rekening meer gehouden met dividend vanuit Eneco. In de paragraaf verbonden partijen staat een uitgebreide toelichting per deelneming.

Eneco
Een meerderheid van ca. 96% van het aandeelhouderskapitaal heeft het principebesluit genomen hun aandelen in Eneco te verkopen. In januari 2020 heeft de raad ingestemd met het voorstel tot verkoop (RIS304177). Tevens heeft de raad in december 2019 een raadsmededeling (RIS 304225) ontvangen met betrekking tot de spelregels ten aanzien van de beheersing van de Enecomiddelen en de meer praktische gevolgen van de aandelenoverdracht.
Na de aandelenoverdracht zal in 2020 een separaat raadsvoorstel met een begrotingswijzing volgen, waarmee de Enecomiddelen haar plaats krijgen in de begroting.

Duurzaamheid
Met betrekking tot duurzaamheid binnen programma Financiën zijn de beleggingen in obligaties (van voormalig Fonds Uiver) relevant. De obligaties worden de komende 12 jaar afgelost aan de gemeente en vloeien terug naar de lopende middelen. Het (her)beleggen van overtollige middelen is conform Wet fido niet meer toegestaan voor lagere overheden. De obligaties worden in opdracht van de gemeente beheerd door ASR. Er wordt door ASR gescreend op basis van het SRI-beleid (Socially Responsible Investment), zoals sociale- en milieuaspecten. Landen en ondernemingen die niet hieraan voldoen worden uitgesloten. Dit betreft bijvoorbeeld producenten van controversiële of offensieve wapens, nucleaire energie, tabak en de gokindustrie. Ook eist ASR dat bedrijven voldoen aan internationale conventies op het gebied van mensen- en arbeidsrechten. Met de bedrijven waarin wordt belegd (die dus voldoen aan de criteria) wordt dialoog gevoerd om bepaalde aspecten nog verder te verbeteren. De resultaten van deze inspanningen worden door ASR gecommuniceerd.

Belastingen

De gemeente int algemene belastingen en heffingen. Deze worden hieronder per soort op hoofdlijnen nader toegelicht. In de paragraaf lokale heffingen worden deze uitgebreider toegelicht.

Onroerendzaakbelasting

De grootste gemeentelijke belasting is de onroerendezaakbelasting (OZB). Jaarlijks betalen de Haagse woningeigenaren gezamenlijk € 38,8 mln. OZB aan de gemeente en de overige (perceptie-)baten bedragen € 0,7 mln.. De perceptielasten bedragen totaal € 4,6 mln.. Per saldo is de opbrengst € 34,2 mln. Eigenaren en gebruikers van bedrijfsgebouwen en -terreinen betalen gezamenlijk per saldo € 65,9 mln.
Conform het coalitieakkoord nemen de OZB-opbrengsten toe met € 10 mln. door een verhoging van de tarieven vanaf 2020, naast bestaande aanpassingen als gevolg van inflatie en als gevolg van de groeiende stad. In het budgettair kader is meerjarig rekening gehouden met deze ontwikkelingen en zijn de opbrengsten meerjarig oplopend bijgesteld. Haagse amateursportverenigingen en startende ondernemers worden voor de OZB-lasten gecompenseerd. De compensatieregelingen hebben een looptijd van vier jaar (gekoppeld aan de collegeperiode) en lopen tot en met 2022.

Toeristenbelasting
De tarieven toeristenbelasting zijn conform staand beleid per 1 januari 2020 geïndexeerd. Daarnaast stijgt de opbrengst toeristenbelasting doordat steeds meer mensen Den Haag bezoeken, zakelijk of recreatief, en gebruik maken van de overnachtingsmogelijkheden. Sinds het Budgettair kader 2018 is in de meerjarenraming rekening gehouden met een structurele groei (3%) van het aantal betaalde overnachtingen per jaar. In het coalitieakkoord 2019-2022 is vervolgens per 1 juli 2020 een tariefverhoging van € 0,75 per persoon per overnachting doorgevoerd (het lagere tarief stijgt met € 0,35) en zijn de begrote opbrengsten hiermee verhoogd. Deze tarieven worden bevroren tot en met 2022.

Precariobelasting
Voor het innemen van een ligplaats met een woon-of bedrijfschip heft de gemeente precariobelasting. Daarnaast heft de gemeente ook ondergrondse precariobelasting. Deze is echter wettelijk afgeschaft. Er geldt een overgangstermijn tot 2022, waarbij de gemeente maximaal het tarief van 2016 mag heffen. De gemeente maakt gebruik van deze mogelijkheid. De afschaffing van de precariobelasting is met ingang van het jaar 2022 structureel in de begroting verwerkt.

Hondenbelasting
De tarieven hondenbelasting worden conform staand beleid geïndexeerd. In het coalitieakkoord 2019-2022 is besloten dat de hondenbelasting ook na 2020 wordt geheven en jaarlijks met de inflatie wordt geïndexeerd. Het financiële effect hiervan is in de meerjarenbegroting verwerkt.

De gemeente Den Haag heeft 75.069 rechten van erfpacht in beheer. Minder dan de helft van deze rechten heeft een overeenkomst tegen canonbetaling en in de andere gevallen is de canonverplichting eeuwigdurend afgekocht. De gemeente Den Haag hanteert een gemengd stelsel van gronduitgifte, waarin erfpacht en eigendom naast elkaar kunnen bestaan. In het huidige economische klimaat is bij nieuwe uitgiften in erfpacht, het betalen van canon aantrekkelijker dan het eeuwigdurend afkopen van de canonverplichting. Dit stimuleert onder meer de bouw voor particuliere bouw en kluswoningen. De verwachting is dan ook dat het aantal rechten met canonbetaling zal toenemen.

Den Haag gaat door met het beleid van heruitgifte van aflopende rechten van erfpacht. In 2020 expireren 186 tijdelijke erfpachtcontracten in de wijken Belgisch Park en Vogelwijk. De erfpachters van deze rechten zullen in het najaar van 2020 een eindaanbod tot heruitgifte in eeuwigdurende erfpacht ontvangen. Daarnaast expireert één recht van erfpacht eind 2023 in Kijkduin. Vanuit het gemeentelijke heruitgiftebeleid ontvangen de erfpachters in het najaar van 2020 een tussentijds aanbod tot heruitgifte in eeuwigdurende erfpacht.

In 2020 krijgen 3.636 eeuwigdurende rechten van erfpacht te maken met een herziening van de canon. Op dit moment betalen deze erfpachters 2,30% canon over de vastgestelde grondwaarde. Voor 2020 is het canonpercentage vastgesteld op 1,1% en zullen de erfpachters na de canonherziening minder betalen.
In Den Haag is het na de herziening in 2019 van het uitgiftebeleid (het zogenaamde Verkoop Bloot Eigendom) in veel meer woonwijken en tegen een vast bedrag (op basis van de WOZ waarde) mogelijk, om het recht van erfpacht om te zetten naar vol eigendom. Conform coalitieakkoord is de verkoop van bloot eigendom alleen mogelijk voor eigenaar-bewoners en kleine ondernemers.  In 2020 verwachten we zestig omzettingen naar vol eigendom. Daarnaast gaan we de betreffende erfpachters schriftelijk informeren over de mogelijkheden die de nieuwe regeling verkoop bloot eigendom biedt. Dit kan leiden tot extra verkopen.

Stijging lonen en prijzen
Jaarlijks passen we de begroting aan op stijgende lonen en prijzen. Bij het berekenen van de loon- en prijsstijging past de gemeente een nacalculatie toe. Als in het lopende jaar geconstateerd wordt dat de loon- en prijscompensatie hoger of lager is dan waar in de meerjarenbegroting rekening mee is gehouden, dan volgt een bijstelling van de (reservering voor) loon- en prijscompensatie.
Voor het bepalen van de looncompensatie zijn we uitgegaan van de meest recente cao-afspraken. Hierin is het volgende afgesproken:

• Per 1 oktober 2019 zijn de salarissen met 3,25% gestegen.  
• Per 1 januari 2020 zijn de salarissen met 1% gestegen.
• Per 1 juli 2020 stijgen de salarissen met 1%.
• Per 1 oktober 2020 stijgen de salarissen met 1%.
• Medewerkers die op 28 juni 2019 in dienst waren, ontvingen in oktober 2019 een eenmalige uitkering van €750,-. De uitkering is naar rato van het dienstverband, bruto en niet pensioengevend.
• Werkgevers betalen een bijdrage aan de vakbonden volgens AWVN-model. In 2020 is dat €21,04 per voltijdsmedewerker per jaar.

Voor 2021 en verder houden we rekening met een prijsontwikkeling van 1,5 procent (gebaseerd op de ramingen uit het CEP van het CPB).

Gemeentebrede reserves
Bij de gemeentebrede reserves gaat het om de reserve cofinanciering, internationaal & werving, statushouders, ICT Impuls, grote projecten, activafinanciering en de allocatiereserves incidentele middelen.
Onderstaande tabel geeft het verloop van de gemeentebrede reserves.

Ad 1 Cofinanciering
Het Cofinancieringsfonds is een fonds om het gebruik van externe middelen te stimuleren voor nieuwe innovatieve projecten in de stad.

Ad 2 Internationaal & Werving
De gemeente heeft een reserve internationaal & werving voor het aantrekken en behouden van nationale en internationale instellingen en bedrijven.

Ad 3 Statushouders
De reserve statushouders is gevormd voor de kosten van begeleiding en ondersteuning van statushouders. Het saldo van de reserve is in 2019 overgeheveld naar programma 14 Stadsdelen, Integratie en Dienstverlening waardoor de reserve wordt opgeheven.   

Ad 4 Activafinanciering
In de reserve activafinanciering zijn middelen opgenomen voor incidentele dekking van kapitaallasten van investeringen.

De gemeente moet op grond van het BBV investeringen op de balans activeren. Vervolgens moet de gemeente deze investeringen afschrijven over de periode dat de gemeente de investering gebruikt. Bij incidentele dekking stort de gemeente in jaar 1 het hele investeringsbedrag in een reserve (Activareserve) en haalt vervolgens elk jaar een stukje uit deze reserve om de afschrijving te betalen.

Voorbeeld investering met incidenteel dekking:
Stel we hebben een investering van € 1 mln. met een afschrijftermijn 10 jaar. De activareserve bevat op dag 1 alle afschrijving voor het actief voor de volgende 10 jaar, namelijk € 1 mln. Ieder jaar (10 jaar lang) wordt € 0,1 mln. uit de reserve onttrokken voor dekking van de afschrijving.

Door de afschrijving van € 0,1 mln. structureel in de begroting op te nemen, en daar dus ook dekking voor te zoeken, kan de € 1 mln. uit de activareserve vrijvallen. Tegenover de vrijval nu staan dan hogere lasten in de toekomst. In het coalitieakkoord 2019-2022 “Samen voor de Stad” is structurele ruimte ter beschikking gesteld om deze incidentele dekking om te zetten naar structurele dekking. Hierdoor was het mogelijk om incidenteel in 2020 € 45 mln. (opgebouwd uit € 15 mln. en € 30 mln.) te laten vrijvallen uit de reserve. Deze uitruil biedt de zekerheid dat de investeringen die na verloop van tijd volledig zijn afgeschreven, ook vervangen kunnen worden.

Een dergelijke uitruil is niet nieuw. Bij het coalitieakkoord 2018 - 2022 is op gelijke wijze structurele ruimte ter beschikking gesteld door incidentele middelen te laten vrijvallen. Ook in 2010 heeft een dergelijke actie plaatsgevonden.

Ad 5 Reserve ICT Impuls
In het coalitieakkoord 2019-2022 zijn middelen beschikbaar gesteld voor een eenmalige ICT-impuls. Deze middelen zijn toegevoegd aan een nieuwe reserve op programma Financiën. Pas na besluitvorming over onderliggende projecten of investeringen vindt overheveling plaats naar het betreffende beleidsprogramma.

Ad 6 Reserve Grote projecten
Den Haag heeft een reserve grote projecten voor het sparen voor toekomstige omvangrijke investeringen die een langere tijd beslaan. De onderstaande tabel maakt inzichtelijk hoeveel middelen bij welk groot project zijn gereserveerd en begroot om te onttrekken. Niet benutte middelen blijven in de reserve beschikbaar voor de onderliggende projecten. Projecten groter dan € 2,5 mln. worden expliciet aan de gemeenteraad voorgelegd. De inhoudelijke toelichting en verantwoording van de projecten vindt op de desbetreffende beleidsprogramma's plaats.

*In het coalitieakkoord 2019 - 2022 'Samen voor Den Haag' is de gemeentelijke reservering van € 15 mln. voor de herhuisvesting van de Koninklijke Bibliotheek vervallen en ingezet in het financiële kader.
Omdat in 2019 voorbereidende plankosten ten laste van dit budget zijn gemaakt, is hierdoor een nadeel ter hoogte van ca. € 190K ontstaan. Bij de begroting 2021-2024 wordt dit bijgesteld.

Gebiedsontwikkeling en sociale woningbouw
Voor gebiedsontwikkeling en sociale woningbouw zijn incidentele middelen beschikbaar gesteld. Deze middelen zijn vanuit de exploitatie toegevoegd aan de reserve grote projecten en de inzet is geraamd voor de jaren 2019 tot en met 2022.  

Gebiedsontwikkeling Binckhorst & CID
De voordelen van het project Rotterdamsebaan worden voor een deel verrekend met de gebiedsontwikkelingen Binckhorst & CID. In 2019 is het budget van de Rotterdamsebaan naar beneden bijgesteld waardoor € 10,2 mln. beschikbaar is gesteld voor de gebiedsontwikkeling Binckhorst & CID. De inzet is geraamd voor de jaren 2019 tot en met 2022.

Regiodeal Zuidwest
Om de leefbaarheid in Den Haag Zuidwest te vergroten investeren het Rijk en de gemeente Den Haag gezamenlijk in de Regio Deal Den Haag Zuidwest. Vanuit het Rijk is € 7,5 mln. beschikbaar gesteld en verantwoord in de reserve Grote Projecten.  

Spuikwartier
Voor de bouw van het nieuwe onderwijs- en cultuurcomplex (OCC) in het Spuikwartier is een investeringskrediet beschikbaar gesteld. Bij oplevering van het gebouw in 2021 vindt de definitieve splitsing plaats tussen te activeren en niet te activeren kosten voor het gebouw en vindt eindafrekening plaats met beschikbaar gestelde middelen in de Reserve Grote Projecten.

Herhuisvesten Koninklijke Bibliotheek
Voor de herhuisvesting Koninklijke Bibliotheek waren incidentele middelen beschikbaar. In het coalitieakkoord 2019 – 2022 heeft herallocatie van deze middelen plaatsgevonden en zijn deze derhalve onttrokken aan de reserve grote projecten.

Realiseren duurzame en betaalbare warmte
Voor het ontwikkelingen van een groot aantal lokale duurzame bronnen, geothermie, warmte uit riolering en oppervlaktewater zijn incidentele middelen beschikbaar. Deze middelen zijn toegevoegd aan de reserve Grote Projecten. Door een versnelling aan te brengen in de energietransitie zijn middelen vanuit jaarschijf 2022 en 2023 naar voren gebracht en ingezet in 2019 en 2020 (zie Kadernota Duurzaamheid, RIS301829).

Ad 7 Nieuwe reserve allocatie incidentele middelen begroting 2020 - 2023
Het budgettair kader bevat incidentele middelen. Deze middelen worden ingezet voor nieuw beleid. De uitvoering van het nieuwe beleid vindt regelmatig in een ander jaar plaats dan dat de middelen beschikbaar zijn. Om de beleidsuitvoering en de daarvoor beschikbare middelen met elkaar in evenwicht te brengen, wordt jaarlijks een reserve incidentele middelen ingesteld. Ook voor de meerjarenbegroting 2020-2023 is hiervoor een reserve allocatie incidentele middelen (nieuw beleid) gevormd. In de onderstaande tabel treft u het meerjarig verloop van deze reserve aan.

De meerjarige dotaties en onttrekkingen aan de reserve zijn als volgt:

De bedragen in bovenstaande tabel zijn afkomstig uit de Voorjaarsnota 2019 en het coalitieakkoord 2019-2022 “Samen voor de stad”. De dotatie van € 70 mln. in 2020 betreft hoofdzakelijk de vrijval activafinanciering (€ 45 mln.), voorfinanciering Eneco (€ 33,3 mln.), inzet middelen Koninklijke Bibliotheek (€ 15 mln.) verminderd met de incidentele middelen voor de Zorg (€ 14,5 mln.) en de ICT-impuls (€ 10 mln.). Om de begroting in elk jaar sluitend te maken wordt in 2021 € 8 mln. tijdelijk voorgefinancierd uit de reserve activa financiering. Omdat deze € 8 mln. in latere jaren noodzakelijk is om de onderliggende kapitaallasten te dekken, vloeiden deze middelen in 2022 en 2023 weer terug naar de activareserve.

De gemeente wordt geconfronteerd met significante structurele tekorten op vooral Zorg en Jeugd en het gemeentefonds. Deze tekorten zijn in deze begroting van passende structurele oplossingen voorzien zodat de begroting meerjarig in evenwicht blijft. De effecten van de structurele maatregelen bereiken in 2022 en 2023 hun volledige omvang.

De jaren daarvoor is sprake van een “ingroeiscenario” waarin we deze tekorten met behulp van de allocatiereserve incidenteel afdekken. Hiermee wordt voorkomen dat te snel voor te grote bedragen bezuinigd worden. Dit ingroeiscenario wordt zichtbaar in de regel Matchen Jaarschijven budgettair kader. De bedragen betreffen het saldo van alle intensiveringen en maatregelen uit het coalitieakkoord. Dit wordt inzichtelijke gemaakt in onderstaande tabel. Alle bedragen zijn verwerkt in de exploitatie.

Ad 8 Herfaseringen
Bij het plannen en realiseren van projecten is de gemeente afhankelijk van diverse factoren. Hierdoor is de uitvoering van een aantal projecten vertraagd maar zijn er ook een aantal projecten versneld. Voor het opvangen van deze verschuivingen is een aparte reserve ingesteld.

Voorbeeld van de verwerking van een herfasering:
In de praktijk kan blijken dat een project niet uitgevoerd kan worden in het jaar waarin dat oorspronkelijk begroot is. Voor de gemeente blijft het project belangrijk. In dat geval dient de uitvoering van het project en de bijbehorende financiële middelen opnieuw begroot te worden. Dit wordt herfaseren genoemd. Om de herfasering van de financiële middelen mogelijk te maken, wordt gebruik gemaakt van een herfaseringsreserve. Deze herfaseringsreserve werkt als volgt:

De gemeente heeft in 2020 lasten geraamd voor de uitvoering van een project. De uitvoering van dit project wordt met een jaar vertraagd naar 2021. In 2021 zijn geen lasten geraamd. Om de geraamde lasten in 2020 over te hevelen naar 2021 worden deze in 2020 verlaagd en toegevoegd aan de reserve Herfaseringen. In 2021 worden de lasten verhoogd en onttrokken uit de reserve. Deze reserve biedt de gemeenteraad inzicht in welke projecten later worden uitgevoerd en wat daar de financiële gevolgen van zijn.

De herfaseringen in de begroting 2020 – 2023 hebben geleid tot de volgende dotaties en onttrekking:

                                          bedragen x € 1.000

In de navolgende tabel worden de bovenstaande saldi toegelicht.
                                           bedragen x € 1.000

Overig

Dit programma bestaat ten slotte uit een aantal andere, kleinere activiteiten, zoals gemeentebrede onderzoeken, kwijtschelding en invorderingen belastingen, compensatieregeling startende ondernemers, programmareserves, uitvoering wet WOZ (waardering onroerende zaken), kapitaallasten, reclameopbrengsten en dienstverlening primair proces.

Ook zijn gemeenten verplicht om in de begroting een structurele post onvoorziene uitgaven op te nemen. Bij onvoorzien gaat het om onverwachte uitgaven of tegenvallers in het betreffende begrotingsjaar. De post onvoorzien biedt de flexibiliteit die nodig is voor een soepele uitvoering van de begroting. De post onvoorzien bedraagt, net als de afgelopen jaren, € 0,8 mln.