Wat gaan we daarvoor doen en wat gaat het kosten in 2020?

Algemeen

Onder stadsvernieuwing horen verschillende taken. Zo faciliteert de gemeente particuliere initiatieven voor het realiseren van woningen, bedrijven en kantoren. Ook vallen ruimtelijke ingrepen die niet gericht zijn op de uitgifte van de bouwrijpe grond, zoals (voorbereidende) werkzaamheden voor ingrepen in de publieke ruimte en het faciliteren en begeleiden van (woning)projecten, onder de noemer Stadsvernieuwing.

Bouwgrondexploitaties richten zich op de uitgifte van gronden die de gemeente bouwrijp heeft gemaakt. In totaal heeft de gemeente ongeveer 60 projecten binnen deze categorie. Het gaat om gemeentelijke grondexploitaties en grondexploitaties die in samenwerking met andere partijen worden gevoerd (verbonden partijen).

Kijkend naar de risico’s die binnen de portefeuille worden voorzien is de prognose dat de Reserve Grondbedrijf (RGB) tot 2024 van voldoende omvang is om risico’s en structurele afdrachten te kunnen opvangen. Het minimaal benodigd weerstandsvermogen is bepaald op € 21,1 mln. De RGB zal naar verwachting op € 22,3 mln. uitkomen.

De activiteiten op de stadsvernieuwing-projecten en bouwgrondexploitaties worden in onderstaande tekst per gebied toegelicht.

De Kust Gezond

Middenboulevard
In het vierde kwartaal van 2020 wordt gestart met de uitvoering van de Middenboulevard;  het bouwterrein wordt ingericht, het verleggen van kabels en leiding wordt voorbereid en de bestaande keermuur van de boulevard wordt gesloopt. Ter hoogte van het nieuwe gebouw, waarin o.a. Legoland is gevestigd wordt in het vierde kwartaal gestart met de bouw van de trafo en trap.

Ongelijkvloerse kruising Zwolsestraat / Gevers Deynootweg
In 2020 wordt gewerkt aan de uitvoering van de ongelijkvloerse kruising Zwolsestraat/Gevers Deynootweg, waarbij de werkzaamheden in deze fase gericht zijn op het verleggen van kabels en leidingen. Er worden in het eerste kwartaal voorbereidingen getroffen om de kabels en leidingen op het kruispunt te verleggen. De kosten van deze werkzaamheden zijn opgenomen in het budget voor de Ongelijkvloerse kruising.

Palacepromenade
In 2020 zal er een Nota van Uitgangspunten worden opgesteld voor de herontwikkeling van de Palace Promenade.  

Noordboulevard
Aan de vernieuwde Noordboulevard wordt in 2020 onder andere nog gewerkt aan de bouw van kiosken, het permanente paviljoen (particulier initiatief) en het aanbrengen van schelpenasfalt. Met de kosten voor deze afrondende werkzaamheden is in de grondexploitatie rekening gehouden.

De Pier
De onderzoeken naar de toekomst van de Pier lopen door tot in 2020.

Vuurtorenweg 35-37
Op de locatie van het Rijksgebouw aan de Vuurtorenweg wordt in 2020 door Kondor Wessels Vastgoed gestart met de bouw van het appartementencomplex Light Living Vuurtorenweg. Het plan omvat 70 appartementen en 83 ondergrondse parkeerplaatsen.  De gemeente faciliteert en begeleidt dit plan.

Norfolk
Het voormalige Norfolkterrein is een omvangrijke gebiedsontwikkeling. Het bestaat uit circa 700 woningen en circa 10.000 m2 bedrijvigheid, horeca en commerciële ruimte. De ontwikkeling is ongeveer halverwege. In 2020 zijn de projecten ZuidHaven en Zeezicht in aanbouw en wordt gestart met het vernieuwen van de kadewand langs de 3^e haven.

Noordelijk Havenhoofd
Voor het Noordelijk havenhoofd staat een omvangrijke gebiedsontwikkeling op stapel door VolkerWessels Vastgoed. Het nog te realiseren programma omvat 35.025 m² bvo aan bedrijfsruimte, kantoren en horeca en een parkeergarage. In 2020 moet zijn gestart met de bouw van de parkeergarage en de bedrijfsbebouwing van de vispartijen. Voldoende parkeerplekken zijn een vergunningsvoorwaarde voor het opengaan van het in aanbouw zijnde hotel op het Noordelijk Havenhoofd in 2021.

Dr. Lelykade bedrijvengebouw
In de Tweede haven van Scheveningen komt een bedrijfsverzamelgebouw voor maritieme bedrijvigheid in combinatie met een hotel. Begin 2020 wordt de locatie bouwrijp gemaakt. In het 1^e kwartaal van 2020 start ontwikkelaar Vastint Hospitality BV aan de Dr. Lelykade met de bouw van het plan Scheveningse Kaai. Langs de Zeesluisweg komt op het dak van de bedrijfsruimtes een parkeerdek.

Kijkduin Bad, Atlantic Hotel (A2)
De ontwikkelaar gaat naar verwachting in 2020 het hotel sluiten en strippen om het vervolgens nieuw op te bouwen, samen met de woningbouw. Het betreft een private ontwikkeling. De gemeente is in gesprek over een aantal randvoorwaarden met betrekking tot de bereikbaarheid van het terrein en aansluiting van het plan op het openbare gebied. Na oplevering sluit de gemeente het nieuwe openbare gebied aan op de locatie, wat na 2020 plaats zal vinden.

Kijkduin Bad, Nieuw Kijkduin (A1)
Het oude winkelcentrum wordt eind 2019/begin 2020 geheel gesloopt en afgegraven waarna ook hier de bouw start. De boulevard is dan buiten gebruik. De eerste nieuwe winkels en woningen worden in 2 fasen in 2020 geopend. Het gaat om 3 van de totaal 7 gebouwdelen. Het betreft een ontwikkeling van de eigenaar/ontwikkelaar FRED. Na oplevering sluit de gemeente het nieuwe openbare gebied aan op het winkelcentrum.

Kijkduin – Binnen Landschappelijk Raamwerk
Als verbinding tussen de verschillende ontwikkelingen in Kijkduin Binnen richt de gemeente de Schapenatjesduin en de Wijndaelerduin opnieuw in. De  werkzaamheden starten eind juni 2019 en duren tot en met het eerste kwartaal van 2020. De Wijndaelerduin tussen de Wijndaelerweg en de parkeerplaats van het Bowlingcentrum Ockenburgh worden als eerste uitgevoerd. Het bowlingcentrum en de andere voorzieningen blijven bereikbaar.

Scheveningen

AMF Locatie-ontwikkeling
Het Rijksvastgoedbedrijf heeft plannen om op een deel van de Frederikkazerne een aantal oudere gebouwen te slopen ten behoeve van nieuwbouw. De rol van de gemeente is faciliterend.

Plesmanweg
In 2020 is de transformatie van het monumentale gedeelte in volle gang. Het monument wordt dé plek voor een synergie van wonen, werken, lichte horeca en Leisure. De sloop van de Saxofoon is in de tweede helft van 2020 afgerond. Het streven is om in de eerste helft van 2020 te starten met de planologische procedures voor de nieuwbouw. De gemeente faciliteert de ontwikkelaar in de juridisch-planologische procedures omtrent de sloop en nieuwbouw. Met als gezamenlijk doel een nieuw en duurzaam stukje Den Haag op de as van het groen, het strand en de stad.

Verhulstplein
De bouw van de eerste 2 blokken van plan de Stadhouders is in volle gang. De bouw van het laatste blok is gestart in de tweede helft van 2019. Afhankelijk van de voortgang van de bouw wordt in 2020 door de gemeente de openbare ruimte verder ingericht. Met als afsluiter: een groen binnenterrein. Dit gaat in fases (nadat bouwblokken zijn opgeleverd).

Loosduinen

Schapenatjesduin (B2)
De contractonderhandelingen met Arcade zijn in het tweede kwartaal van 2019 afgerond. De voorbereidingswerken starten in het vierde kwartaal 2019 en duren tot en met het derde kwartaal 2020. Eind 2020 wordt het gebied woonrijp gemaakt.

Waldeck (B1)
Synchroon heeft het kappen en bouwrijp maken voor fase 1 nagenoeg afgerond. De kapwerkzaamheden zijn halverwege stilgelegd. Na 15 juli zijn deze hervat. Synchroon is bezig met alle voorbereidingen voor fase 2. De vergunning is begin 2019 aangevraagd voor fase 2. Na de zomer wordt gestart met fase 2. Inmiddels is de verkoop voor deze fase begonnen. Er zijn 42 woningen verkocht, 9 van de woningen zijn in optie genomen. Totaal gaat het om 54 woningen. Na de zomer start fase 2. De werkzaamheden duren tot 2020. Dit is een privaat initiatief waarbij de gemeente alleen een faciliterende rol heeft.  

Wijndaelerstrip (C1)
De bouw van de Zuiderduinen vordert gestaag. De contouren van de appartementencomplexen zijn al duidelijk zichtbaar. In verband met het faillissement van Schouten Bouw in 2019 is de oplevering vertraagd. Dit is een privaat initiatief op eigen grond waarbij de gemeente alleen een faciliterende rol heeft.  
 
Wijndaelerweg (C2)
Het perceel ligt naast een benzinestation met een lpg-punt, waardoor er veiligheidseisen voor het gebied gelden. De exacte programmering van het gebied is hiervan afhankelijk. Verschillende scenario's zijn onderzocht. In 2020 wordt het gekozen scenario verder uitgewerkt.

Monsterseweg– Madestein (voormalige ADS-velden)
Op 2 voormalige voetbalvelden op het sportcomplex Madestein aan de Monsterseweg worden 50 woningen ontwikkeld.  Het doel: een plan en woningbouwprogramma waarmee zowel wordt voldaan aan de motie betaalbaar wonen (RIS301865) als aan de verplichting uit de overeenkomst met OCWV waarbij voldoende grondopbrengsten moeten worden gegenereerd. In het derde kwartaal van 2020 wordt het bestemmingsplan vastgesteld en kan de grond worden overgedragen aan OCWV.

Mozartlaan: ontwikkeling voormalige Wings-locatie
Het voormalige Wings-complex aan de Mozartlaan maakte, samen met 2 voetbalvelden (‘ADS-velden’) aan de Monsterseweg in Madestein, onderdeel uit van een grondruil tussen de gemeente en BPD. Bedoeling was om zowel op het Wings-complex als op de voetbalvelden woningbouw te realiseren. Echter, in 2018 heeft het college op verzoek van de raad besloten om op het Wings-complex definitief geen woningen toe te voegen (RIS298685). Aanvullend is besloten de locatie, in samenspraak met bewoners, te transformeren naar een wijkpark en het voormalige clubgebouw te behouden voor maatschappelijke activiteiten. In 2020 zullen beide onderdelen in hun definitieve vorm en functie worden gerealiseerd.

Ontmoetingskerk /”Loos”
Op de plek van de huidige Ontmoetingskerk is een bouwplan ‘Loos’ in voorbereiding. Het gaat om 78 merendeels middeldure huurwoningen. De bouw start in 2020.

Segbroek

Energiekwartier
In dit gebied vindt een transformatie plaats van het voormalig gemeentelijk industrieterrein naar een centrum stedelijk creatief woon- en werkmilieu. Voor deze gebiedsontwikkeling is een samenwerkingsovereenkomst met Staedion en Heijmans. Het gebied wordt ontwikkeld met behulp van een grondbank-model. Hierbij nemen Staedion en Heijmans de bouwrijpe grond af van de gemeente tegen werkelijk gemaakte kosten.

Op kavel B (aan het Esperantoplein) worden in 2020 18 grondgebonden woningen, 16 appartementen en 4 maisonnettes  opgeleverd, allen in de koopsector.
In de  eerste helft van het jaar zal de kerk aan de Noordwest Buitensingel (de Regentenkamer) gesloopt worden en het kavel bouwrijp worden gemaakt. De bouw van 36 woningen op deze locatie zal starten in de tweede helft van 2019.
Afhankelijk van het succesvol verlopen van de uitplaatsingsprocedures zal  in de tweede helft van 2019 ook gestart worden met de sloop van de 48 sociale huurwoningen van Staedion tussen de Van Boecopkade en de Cort Heyligersstraat.  Op dit kavel zijn ca. 130 woningen voorzien.

Haga Sportlaan
De Haga Reinier Groep wil het complex op de Sportlaan sluiten. Haga wil hier een herontwikkeling in de vorm van woningbouw realiseren en hiervoor een tender in de markt zetten. In 2019 is door de gemeente in overleg met het bestuur van Haga gewerkt aan een ruimtelijk en programmatisch kader waarbinnen de herontwikkeling tot stand kan komen. In 2020 wordt het resultaat van de tenderprocedure van Haga verwacht en starten de voorbereidende werkzaamheden.

Haagse Hout

Den Haag Nieuw Centraal, Koningin Julianapleinbovenbouw
Voor de ontwikkeling van de nieuwbouw op het plein is medio 2017 een grondafname- en realisatieovereenkomst gesloten met de Ontwikkelcombinatie Koningin Julianaplein. De ontwikkeling is onderdeel van de grondexploitatie Den Haag Nieuw Centraal. De gemeente levert bouwrijpe grond voor deze ontwikkeling. De ontwikkelaar betaalt hiervoor een grondwaarde die in de grondexploitatie is opgenomen.

De nieuwbouw bestaat uit 2 woontorens van circa 90 meter hoog. Er komen ruim 350 woningen en commerciële ruimten op maaiveldniveau. Vanaf het plein gezien vormt het gebouw de nieuwe entree van station Den Haag Centraal. De fundering van het gebouw is reeds gerealiseerd in de fietsenstalling onder het plein. Start van de bouw: 2020. De bouw duurt ruim 2 jaar.

Den Haag Nieuw Centraal, KJ fietsenstalling
Onder het Koningin Julianaplein wordt een fietsenstalling gerealiseerd. Deze stalling biedt samen met de bestaande stalling onder de stationshal ruimte voor 8.500 fietsen. De fietsenstalling wordt in opdracht van de gemeente gerealiseerd door Mobilis. Wanneer de fietsenstalling eind Q1 2020 is geopend start daarna de exploitatiefase.

Grotiusplaats
De ontwikkeling op de Grotiusplaats is onderdeel van de Gebiedsvisie CS Oost. Vastgoedontwikkelaar Provast ontwikkelt hier 2 woontorens met een ondergrondse parkeergarage. De torens bestaan uit 655 woningen op een commerciële plint. Daarnaast wordt door de gemeente de Utrechtsebaan overkapt en vergroend.  Daarmee verdwijnt de psychologische barrière tussen het centrum van Den Haag en de wijken Bezuidenhout en het Beatrixkwartier. In 2020 wordt hier verder aan gewerkt. Oplevering wordt verwacht in 2021.

Gebiedsagenda Laan van NOI
De ambities uit de gebiedsagenda Laan van NOI/ ICT Security Campus krijgen verder vorm. Een  verkenning van de  mogelijkheden rondom het station in  2019 leidt tot afspraken met de partijen over de aanpak van station Laan van NOI en de verdere ontwikkelingen rondom het station. Dit vindt plaats in afstemming met de gemeente Leidschendam Voorburg. De gebiedsbrede opgaven zoals het integraal buitenruimteplan en het beeldkwaliteitsplan zijn dan verder uitgewerkt. Daarnaast gaat de gemeente door met het faciliteren van initiatieven uit de markt die bijdragen aan de ambities van de gebiedsagenda. Dit vindt plaats in afstemming met de gebiedsvisie Central Innovation District (CID).  

Laan van NOI gebiedsontwikkeling
In 2020 wordt volop gewerkt aan de herontwikkeling van het voormalige pand van Sociale Zaken aan de Anna van Hannoverstraat 4. Na het vaststellen van het planuitwerkingskader in 2020 wordt het plan verder uitgewerkt in een planologisch juridisch kader. De vaststellingsprocedure van het bestemmingsplan wordt dan opgestart. Het openbare ruimteplan rondom de locatie wordt eveneens verder uitgewerkt. Dit betreft ook het gebied rondom het station waar - in afwachting op de definitieve inrichtingsplannen - de fietsparkeervoorzieningen worden uitgebreid. Dit gebeurt in samenwerking met ProRail.

Willem Royaardsplein
In 2020 zal de omgevingsvergunningsproces worden gestart en verwachten we dat er kan worden begonnen met het bouw- en woonrijp maken van het Willem Royaardsplein. De huidige eigenaar wil het winkelcentrum opknappen en uitbreiden. De uitbreiding zal ruimte bieden aan een nieuwe supermarkt met daar boven 24 nieuwe appartementen. Deze uitbreiding zal komen op het huidige parkeerterrein tussen de Amerikaanse Kerk en het Willem Royaardsplein. De gemeente zal haar gronden, waaronder dit parkeerterrein, bouwrijp opleveren en doet de herinrichting van de openbare ruimte. Voor het parkeren in de nieuwe situatie wordt er een parkeergarage gerealiseerd voor winkelpubliek, bezoekers en voor de bewoners van de appartementen. De huidige eigenaar zal zelf de opstalontwikkeling, sloop en transformatie en de bouw van de parkeergarage realiseren.

Vrijheidsplaats
Samen met de betrokken private partijen werkt de gemeente aan het plan voor  de locatie Vrijheidsplaats. Hier wordt boven de Utrechtsebaan aan de zijnde van Bezuidenhoutseweg een appartementencomplex gerealiseerd met daarin een gemengd woonprogramma van 480 woningen met een commerciële plint. Hiervoor volgt de gemeente een bestemmingsplanprocedure en de procedure voor de omgevingsvergunning. De gronden worden door de gemeente bouwrijp gemaakten vervolgens verkocht aan de betrokken private partijen. Daarna de bouw kan starten.

Boekweitkamp
In 2020 worden 36 sociale woningen opgeleverd en wordt een start gemaakt met  de vrije sector woningen. De gemeente legt de openbare ruimte aan inclusief de ecologische zone langs de Schenk. De oplevering hiervan is voorzien in 2021.

Policy Campus Centraal (waaronder CS Oost)
De gemeente wil in dit gebied een levendig en gemengd programma realiseren waarbij wonen, onderwijs, overheid en bedrijfsleven elkaar versterken en profiteren van elkaars nabijheid. Een belangrijke opgave is het doortrekken van de Haagse Loper, een duidelijke en aantrekkelijke openbare ruimte van het station naar de Theresiastraat toe. Deze ambities zijn vastgelegd in de Gebiedsagenda Policy Campus Centraal. Samen met het Rijksvastgoedbedrijf wordt gewerkt aan de planvorming van dit deelgebied. Voor CS Oost als geheel wordt de gebiedsvisie geactualiseerd. Voor deelgebieden zoals de Conservatorium-locatie wordt een nota van uitgangspunten aan het college van B en W voorgelegd.

Shell Carel van Bylandtlaan
De gemeente begeleidt Shell bij de beoogde planontwikkeling om haar kantoren aan de Carel van Bylandtlaan binnen 8 jaar te verduurzamen. Shell wil haar gebouwen toekomstbestendig maken door voldoende moderne werkplekken te creëren en de gebouwen versneld aan te passen tot energielabel A. De nadruk ligt in dit project op de sloop en nieuwbouw van het pand aan de Carel van Bylandtlaan 23. Daarnaast heeft Shell de wens uitgesproken om het openbare gebied van de Carel van Bylandtlaan bij haar planvorming te betrekken. Dit versterkt de campusvorming tussen de gebouwen.

Den Haag Nieuw Centraal, Anna van Buerenstraat
De Anna van Buerenstraat wordt voorlopig gebruikt voor tijdelijke voorzieningen, zoals de  tijdelijke fietsenstalling en het werkterrein KWS voor het busplatform. Inzet is om direct na het vrijkomen van de Anna van Buerenstraat te starten met de herinrichting. De verwachting is dat in de loop van 2020 dit zal plaatsvinden.

Centrum

De Kern Bijzonder
Met het programma De Kern Bijzonder (RIS295184) krijgt de binnenstad een kwaliteitsimpuls. In 2019 is gestart met de uitvoering van de eerste 2 projecten op de Hartlijn: Plaats en Kneuterdijk-Lange Voorhout.
Er loopt een haalbaarheidsstudie naar een ondergrondse fietsenstalling in de omgeving van het Buitenhof’.
Het versterken van de identiteit van de sfeergebieden en het verbeteren van de connecties tussen de sfeergebieden is een belangrijke opgave binnen de Kern Bijzonder. Daarom worden er voor verschillende sfeergebieden kwaliteitsagenda's opgesteld. Na het ontwerpkader Haagse Grachten (RIS298414) en de kwaliteitsagenda Hofkwartier (RIS299690) wordt een kwaliteitsagenda voor het oude centrum opgesteld.

Verplaatsing raamprostitutie Doubletstraat/Geleenstraat
In het coalitieakkoord is aangegeven dat de gemeente de werkomstandigheden voor de Haagse sekswerker gaat verbeteren, uitbuiting bestrijden en overlast voor de buurt beperken. Er zijn diverse acties. De eerste resultaten van bovengenoemde verkenning zijn  medio 2020 klaar. De besluitvorming wordt na het zomerreces  aan de raad voorgelegd. Voor 2020 wordt een scenario uitgewerkt dat kan leiden tot verplaatsing. In het coalitieakkoord is voor de collegeperiode € 0,5 miljoen per jaar gereserveerd voor onderzoek en projectbegeleiding.

Fruithaven
Rond de Fruithaven is een initiatief binnengekomen om een bedrijvenlocatie deels te transformeren naar een woonlocatie. Het voorstel is door de gemeente afgewezen. De gemeente wil de bedrijfsruimte in het Fruitweggebied behouden en zo mogelijk vernieuwen en uitbreiden. Een combinatie met de ontwikkeling van nieuwe woningen is daarbij mogelijk. In 2020 wordt door de gemeente voor het Fruitweggebied een ruimtelijke ontwikkelingsvisie opgesteld. Een herontwikkeling van deze locatie moet binnen, de nog vast te stellen, kaders passen.
Later in 2020 kan vervolgens een PUK voor deze locatie worden gemaakt. Naar verwachting komt er een mix van wonen en bedrijven op deze locatie. Voor de daaropvolgende projectontwikkeling heeft de gemeente een faciliterende rol met betrekking tot het bestemmingsplan en de vergunningen.

Renovatie Binnenhof
Het Rijk gaat vanaf medio 2021 tot eind 2026 het totale Binnenhofcomplex grondig renoveren. Voor de gemeente zijn van belang: de aanpassingen in de openbare ruimte, tijdelijke (logistieke) maatregelen, de impact op de omgeving en de economische impact.

Gebiedsontwikkeling Schedeldoekshaven e.o./Campusboulevard
We ontwikkelen de Schedeldoekshaven en het Prins Bernhardviaduct tot een stedelijke boulevard, de Campusboulevard (RIS 304124). Deze boulevard vormt de verbinding tussen de Grotiusplaats, Den Haag Centraal en het Spui en biedt ruimte voor woningbouw, de uitbreiding van de Universiteit Leiden en de herhuisvesting van de Koninklijke Bibliotheek langs de boulevard. Het doel is het transformeren van een grootschalige verkeersverbinding tot een aantrekkelijk stadsentree met ruimte voor de fietser en voetganger.

De gemeente ontwikkelt de plannen voor de diverse deelgebieden in de Campusboulevard. Dit doen we voor de locatie Hooghe Rijn samen met de betrokken ontwikkelaar. Aan de herontwikkeling van het Terminal-gebouw werken we plannen uit met het Rijksvastgoedbedrijf. Voor beide gebieden zal dit leiden tot een nota van uitgangspunten die aan B en W wordt voorgelegd. De gemeente maakt met NS aan een schetsontwerp voor de overbouwing van de perrons bij station Den Haag Centraal.

Aankomend jaar staat verder in het teken van de bouw van het onderwijs- en cultuurcomplex Amare en de ontwikkeling van het commercieel programma (wonen, hotel en voorzieningen in de plint) met 3 torens (A, B en C), en de openbare ruimte. Met de bouw van torens A en B is in 2019 gestart. De oplevering wordt eind 2021 verwacht. Met toren C wordt gestart na inhuizing van het Nederlands Dans Theater in het Onderwijs- en cultuurcomplex halverwege 2021.

Haagse Loper/  fase 2 en 3
De Haagse Loper kent het Centraal  Station als middelpunt en loopt vanaf het Spui tot aan de Theresiastraat. Doel van het project: herinrichting van de openbare ruimte zodat de loper de allure krijgt die bij een stadsentree hoort waar iedere dag duizenden mensen gebruik van maken. In de afgelopen periode is het deel aan de Turfmarkt van Lage Zand tot aan Wijnhaven uitgevoerd en is de Zwartebrug opgeknapt. Daarmee is een deel van de loper, van de Zwartebrug tot aan Wijnhaven, opgeleverd. De laatste fase van de Haagse Loper gaat over de inrichting van de openbare ruimte aan de Turfmarkt. Het laatste deel van de inrichting van de Haagse Loper wordt integraal ontwikkeld met de inrichting van de openbare ruimte rondom het Amare.

Zevensprong: integrale aanpak
De Zevensprong is een kruispunt waar De La Reyweg, Apeldoornselaan, Loosduinseweg, Loosduinsekade, Paul Krugerlaan, Beeklaan en Regentesselaan samenkomen. Het is ook het kruispunt waar 3 stadsdelen langs elkaar schuren. Het woonklimaat en de leefbaarheid van het gebied staan onder druk. De Zevensprong is echter ook een kruispunt van kansen; In samenspraak met de wijk, ondernemers en andere betrokkenen en belanghebbenden wordt een plan van aanpak opgesteld voor het duurzaam verbeteren van veiligheid, horeca, vastgoed, verkeer en de sociale situatie. Het gaat om een langlopende en samenhangende aanpak van het gebied. In 2019 is gestart met kortetermijnmaatregelen binnen bestaande budgetten.

MVC Transvaal  
In 2014 is een grondreserveringsovereenkomst gesloten voor het ontwikkelen van een multicultureel vrijetijdscentrum in Transvaal. Bij de uitwerking zijn verschillen van inzicht ontstaan tussen de gemeente en de ontwikkelende partij. Hierover loopt een juridische procedure. Inmiddels is  de ontwikkelende partij bezig een voorlopig ontwerp van het gebouw  te maken. Op basis daarvan kan een wijzigingsbevoegdheid in het bestemmingsplan worden benut, waardoor de gemeente invulling kan geven aan haar inspanningsverplichting om de huur van een huidige gebruiker van het projectgebied gerechtelijk te beëindigen.

Bedrijventerrein Uitenhagestraat
In 2020 wordt het eerste deel van de buitenruimte van de Uitenhagestraat heringericht na oplevering van de Basis-E-Markt. Ook de Delftselaan bij het voormalige Shell-tankstation wordt ingericht als openbare ruimte, als toegang tot het wijkpark.

Viljoenplantsoen
12 zelfbouwers bouwen zelf hun woning aan het Viljoenplantsoen. De meningsverschillen rond de levering van de kavels is middels mediation tot een goed einde gekomen. In 2020 worden de eerste woningen opgeleverd.

Jacob Catsstraat
In de Jacob Catstraat zijn 4 kavels beschikbaar voor 4 huizen door particulieren. De kavels zijn uitgegeven en de bouw van de woningen is gestart. De bouw stagneert en het is onduidelijk wanneer er verder wordt gebouwd. Eind 2019 loopt de (verlengde) bouwplicht af.

De Zeeheld
De Zoutmanstraat biedt al jaren en onoverzichtelijke en gevaarlijke verkeerssituatie. Er is te weinig ruimte voor de tram, auto’s, parkeren, fietsers en voetgangers. De komst van de nieuwe tram is aanleiding om deze problematiek aan te pakken. Een nieuw ontwerp moet de verkeersveiligheid verbeteren en moet ruimte komen voor de lage vloer tram. Met de aankoop en renovatie van de garage De Zeeheld ontstaat de mogelijkheid de nodige ruimte te creëren. Door het toevoegen van 135 parkeerplaatsen aan de buurt kunnen plekken op maaiveld worden opgeheven waardoor ruimte ontstaat voor de bewegende fietser, voor fiets-parkeerruimte en het handhaven van de parkeerterrassen. Tevens biedt dit enige verlichting voor de hoge parkeerdruk (93%) in de buurt.

Laak

Schakel Hollands Spoor entree Laakhaven
Met de realisatie van dit project krijgt het station Hollands Spoor naar 2 zijden van de stad een volwaardige en representatieve toegang. Er is een nieuwe reizigerstunnel aangelegd die een verbinding maakt met de stationshal aan de centrumzijde. Langs de spoorzijde van het plein wordt momenteel een commerciële plint met daarop een fietsendek voor 2.500 fietsplekken gebouwd. In de nieuwe reizigerstunnel komen openbaar vervoer-chipkaart poortjes. Met het oog op de geplande hoogbouwontwikkelingen rondom station Hollands Spoor aan de Laakhavenzijde en de korte termijn waarop de eerste werkzaamheden starten, wordt de buitenruimte tijdelijk ingericht. De definitieve inrichting van de buitenruimte wordt vervolgens meegenomen bij de hoogbouwontwikkelingen rondom het station (RIS301942). De oplevering van het project staat gepland rond het einde van de tweede helft van 2020. De nieuwe reizigerstunnel, de fietsenstalling en het stationsplein worden dan in gebruik genomen.

CID Gebiedsagenda HS/Laakhavens
Zoals in de gebiedsagenda Campus College/HS-Laakhavens staat, wordt Laakhavens de komende jaren getransformeerd naar een gemengd hoogstedelijk gebied met voorzieningen en een kwalitatief goede buitenruimte. In 2020 starten de eerste bouwprojecten. Om deze goed te begeleiden en de overlast voor het gebied tijdens de bouw te beperken, wordt een bouwlogistiek overleg gestart. De visie op de openbare ruimte wordt in 2020 opgeleverd en in deelprojecten verder uitgewerkt. Er vindt coördinatie plaats met de ontwikkelingen in de andere deelgebieden van het CID. Daarnaast is er afstemming met diverse externe partijen en bewoners.

HS Kwartier en Waldorpstraat
Aan weerszijde van de nieuwe stationsentree aan de Laakhavenzijde zijn, conform de nota van uitgangspunten (RIS 301942), twee paar woontorens op een onderbouw voorzien. In Q4 2020 start de bouw van de ontwikkeling op deze “Kiss & Ride” kavel en van de PostTower achter het Stationspostkantoor. De geplande bouwtijd voor beide projecten is 3 jaar. De gemeente stelt het bestemmingsplan Spoorzone HS op. Naar verwachting wordt het bestemmingsplan Spoorzone HS in het tweede kwartaal 2020 vastgesteld.

Stationspostkantoor
De transformatie van het Rijksmonument naar 25.000 m2 kantoren voor PostNL en 7.000 m2 flexkantoren is gestart. Geplande oplevering: tweede kwartaal 2021.

Haagvlietpoort
De Gebiedsontwikkeling Haagvlietpoort ligt op de kruising Stationsbuurt/Rivierenbuurt/Laak. Er zijn vier bouwprojecten. De renovatie/herbestemming van het monument de Drie Hoefijzers wordt in 2020 afgerond. De planontwikkeling voor de nieuwbouw op de parkeerplaats Dintelstraat en de nieuwbouw van Struijck II aan de zijde van het centrum wordt in 2020 verder uitgewerkt en voor het bouwplan Laakpoort aan de zijde van Laak wordt in 2020 de aanvraag omgevingsvergunning ingediend. Voor de buitenruimte bij deze vier plannen wordt in 2020 een integraal buitenruimteplan opgesteld. De gemeente faciliteert de ontwikkelende partijen  bij de planontwikkeling en -realisatie van de vier(woningbouw)-ontwikkelingen conform de NvU Haagvlietpoort (RIS301941). Naar verwachting wordt het bestemmingsplan Spoorzone Hollands Spoor in het tweede kwartaal 2020 vastgesteld.

Binckhorst Eenheidsbureau Politie
In 2020 wordt het bouwplan van de politie uitgewerkt tot een definitief ontwerp en wordt de omgevingsvergunning aangevraagd. Het streven is dat de politie in 2023 kan verhuizen van de Burgemeester Patijnlaan naar de Binckhorst. De grondkosten worden gedekt uit grondopbrengsten
Saturnusstraat kavel 1 + Van Klingeren
In 2020 start de bouw van het project Frank is een Binck. De vergunningaanvraag wordt momenteel voorbereid.

Trekvliet fase 1
In 2020 vindt de grondoverdracht plaats van kavel 1. De bouw van de 2 torens en de parkeergarage start in de tweede helft van 2020. De bouwwegen en watergang in het gebied worden in de eerste helft van 2020 aangelegd. Dat geldt ook voor de ondergrondse infra. De verkoop van de grond levert in 2020 € 4,4 mln. op. De kosten van de aanleg van de bouwwegen, ondergrondse infra en een deel van de bouw van de parkeergarage zijn geraamd op € 9 mln. De kosten voor de uitvoering staan in de grondexploitatie Trekvlietzone

Laakhaven West
De transformatie van dit verouderd bedrijventerrein naar een gemengd stedelijk woon- en werkmilieu is nagenoeg afgerond. De laatste grootschalige projecten zijn in aanbouw en de inrichting van de openbare ruimte is volop in uitvoering. De kosten voor de uitvoering van de gebiedsontwikkeling Laakhaven-West staan in de gelijknamige grondexploitatiebegroting.

Petroleumhaven
Na de voorbereidende werkzaamheden in het ontwikkelgebied (herstel kademuren en bouwrijp maken), is de daadwerkelijke bouw van woningen in voorbereiding. De Petroleumhaven wordt vooral gebouwd in kleinschalig opdrachtgeverschap of een collectief daarvan. De contouren van de eerste bouwactiviteiten aan de westkant van het gebied (aan de Waldorpstraat) zijn al zichtbaar. De kosten voor de uitvoering van de gebiedsontwikkeling Petroleumhaven staan in de gelijknamige grondexploitatiebegroting.

Verheeskade
Binnen de contouren van de gebiedsagenda Hollands Spoor van het Central Innovation District (CID)  wordt de Verheeskade getransformeerd naar een intensief stedelijk gebied waarin drie ontwikkelingen plaatsvinden, ieder voor zich en binnen een duidelijke samenhang. Voor fase 1 is al een planuitwerkingskader opgesteld, voor de 2 andere aangrenzende projecten zijn planuitwerkingskaders in voorbereiding. In gemeenschappelijkheid worden de bouwprojecten voorbereid, ook vanwege  de benodigde onderzoeken en te voeren procedures.

Escamp

Randveen/Lozerhof
Aan de Randveen 64 in Den Haag ligt verzorgingshuis Lozerhof. Er zijn plannen om deze locatie te herontwikkelen. De eigenaar Saffier de Residentie gaat de locatie verkopen aan een ontwikkelaar en heeft hiervoor een overeenkomst gesloten met Stebru. Saffier wil met circa 110 plekken voor zware zorg als huurder terugkeren op deze locatie. Daarnaast is er ruimte voor circa 220 appartementen. Na vaststelling van het planuitwerkingskader start in 2020 de herontwikkeling.

Den Haag Zuidwest
Het college werkt met kracht en integraal aan de revitalisering van Den Haag Zuidwest. Onderdeel van deze aanpak is het ontwikkelen van een nieuwe visie op de ruimtelijke structuur van het gebied, zoals is aangegeven in de commissiebrief “Verkenningen en vervolgstappen Den Haag Zuidwest” van 22 mei 2019 (RIS302569) en de bijbehorende Gebiedsverkenning Zuidwest. In de verkenning is aangegeven dat Den Haag Zuidwest moet groeien met een diverser woningaanbod, een breder aanbod aan voorzieningen, betere bereikbaarheid, aantrekkelijk en klimaatbestendig groen en een versnelling van de energietransitie.

Ten behoeve van deze ontwikkelingen worden gebiedsagenda’s voor de Lozerlaan/Uithof, Stadshart Leyweg en Moerwijk versneld opgesteld. Alle mogelijkheden uit de Regiodeal, de Woondeal en de extra aandacht die er voor Zuidwest vanuit het Rijk is, worden benut. Daarnaast worden een Gebiedsvisie en een PlanMER opgesteld. Deze vormen het juridisch planologisch kader voor de verdere ontwikkeling van Zuidwest. De ambitie is om het gebied met circa 10.000 woningen worden te verdichten.

Erasmus Veld
Marktpartijen maken plannen voor vier deelgebieden binnen het Erasmusveld. Deze ontwikkelingen gebeuren op eigen grond en voor eigen rekening en risico van de ontwikkelaars. Om deze initiatieven mogelijk te maken, wordt in 2020 voor de locaties ‘Lof’ (het voormalig Nieuw-Vlietlust - TopVorm Ontwikkeling B.V.) het bestemmingsplan vastgesteld. In 2020 wordt daarnaast verder gebouwd  aan ‘Haags Buiten’ (ABB ontwikkeling B.V.). Het deelgebied ‘Erasmusveld – Midden’ (300 woningen) wordt ontwikkeld door de Ontwikkelingscombinatie Wateringse Veld (OCWV). Dit is een verbonden partij waarvan de gemeente aandeelhouder is.

Erasmus Veld Esdolocatie
Alle kavels op de Esdolocatie zijn verkocht. In 2020 wordt de grondexploitatie afgesloten. Als laatste activiteit wordt de openbare ruimte woonrijp gemaakt. Hiervoor wordt een budget van € 575.000,- ingezet. Van het deel dat vrijvalt wordt een bijdrage geleverd aan het ecolint.

Uithofslaan
De woningbouw op de gronden die door de gemeente zijn verkocht aan ontwikkelaars of particulieren zijn bijna klaar. De bouwplannen van de ontwikkelaars zijn opgeleverd. in 2020 wordt de bouw op het merendeel van de laatste 18 particuliere bouwkavels voltooid. Binnen dit plangebied bevindt zich nog wel een particuliere grondeigenaar, die pas vanaf 2020 start met zijn bouwplan (circa 85 woningen). In aansluiting op de oplevering van de woningbouw wordt door de gemeente de openbare ruimte definitief ingericht. Voor 2020 is hier een bedrag van € 920.000 voor begroot.

Leyweg-Escamplaan (Haga) Locatieontwikkeling
In 2020 wordt de grootschalige nieuwbouw en de openbare ruimte opgeleverd van deelgebied 1 en een deel van deelgebied 2. Het betreft de ondergrondse openbare parkeergarage voor bezoekers van het ziekenhuis, 178 sociale huurwoningen, 125 koopwoningen, 161 markthuurwoningen en circa 2.900 m2 commerciële voorzieningen. Na ingebruikname van de parkeergarage worden de huidige parkeerterreinen voor bezoekers van het ziekenhuis gesloten en bouwrijp gemaakt voor de resterende deelgebieden.

Brandweerkazerne Assumburgweg
Begin 2021 staat de gronduitgifte gepland voor het plan Levels (project Assenburgweg Brandweerkazerne). ‘Levels’ ligt op de kop van Moerwijk Oost bij station Moerwijk en betreft een nieuwbouwingwikkeling van circa 540 woningen, 4.500 m² commerciële functies en parkeervoorzieningen. Hiervoor zal onder meer nog een bestemmingsplanprocedure worden doorlopen. De kosten zijn opgenomen in de bijbehorende grondexploitatie (RIS298576). De verwachte kosten voor 2020 bedragen circa € 1,5 miljoen voor bouwrijp maken en plankosten.

Theresiakerk
Het project Theresiatoren was een privaat initiatief en betrof sloop/nieuwbouw. In 2019 heeft de raad besloten geen Verklaring Van Geen Bedenkingen voor dit project af te geven. Voor een nieuw plan voor de toekomst van de Theresiakerk zal de gemeente een bemiddelende rol spelen tussen alle betrokken partijen en zal ambtelijke expertise worden ingezet bij het verder brengen van alternatieve plannen. Bij toetsing van een nieuw plan zal behoud van de huidige kerk uitgangspunt zijn. De raad wordt over de voortgang in de eerste helft van 2020 geïnformeerd.

Sportcampus (Zuiderpark ADO stadion)
In 2017 is de openbare ruimte rond de Sportcampus in gebruik genomen. In 2019 wordt de definitieve uitspraak van de rechtbank verwacht in de rechtszaak die de civiele aannemer is gestart naar aanleiding van discussie over onder andere meer- en minderwerk en een aantal restpunten. Afhankelijk van het definitieve vonnis worden  herstelwerkzaamheden of restpunten uitgevoerd. De kosten zijn circa  € 0,8 mln. dit hangt af van de uitspraak van de rechtbank. De gemeente biedt procesbegeleiding gedurende de gerechtelijke procedure. Daarna zorgen we voor afronding van het project.

Westhovenplein
Aan het Westhovenplein wordt een zorgcentrum van 119 zorgappartementen, met bijbehorende zorgvoorzieningen, gerealiseerd voor zorginstelling Saffier en 64 sociale huurwoningen van corporatie Arcade. De aangrenzende openbare ruimte wordt in het kader van het woonrijp maken heringericht. Het project wordt begin 2020 opgeleverd en daarna afgesloten. Het Definitief Ontwerp voor de herinrichting van de openbare ruimte is uitgewerkt tot een bestek en wordt aanbesteed. In het kader van het woonrijp maken wordt het aangrenzende trottoir verbreed en voorzien van groenstroken, bomen en restafvalcontainters. De langsparkeerplaatsen en een deel van het straatprofiel worden opnieuw bestraat.

Cannenburglaan
Het plan betreft een KO-ontwikkeling met 12 kavels. De kavels zijn verkocht  en het project is in uitvoering. Het plan gaat om kavelontwikkeling in de categorie IBB: Ik Bouw Betaalbaar.

De Stede
Dit plan betreft de herinrichting van het winkelplein De Stede met de vernieuwing van kiosken en de bouw van 82 woningen aan de Hazenrade en de Vrederustlaan.  In 2020 start de herinrichting van het winkelplein met  de vernieuwing van de kiosken. De start van de bouw van 82 woningen speelt eind 2020/begin 2021.

Loevesteinlaan Florence  
Dit gaat over de sloop van een voormalig verzorgingshuis en de nieuwbouw van 144 zorgstudio’s. Ze zijn bedoeld voor de verpleging en verzorging van ouderen en de nieuwbouw van minimaal 50 betaalbare woningen. De ontwikkeling vindt plaats door een nog te selecteren ontwikkelaar/belegger. In 2020 kan de uitvoering starten, maar bij dit omvangrijke plan kan dit ook later plaatsvinden. Het gaat om een particulier plan, waarbij de gemeente verantwoordelijk is voor de projectbegeleiding.

Twickelstraat-Zijpendalstraat
Het plan Twickelstraat-Zijpendalstraat betreft de herontwikkeling van een schoollocatie door de gemeente met nieuwbouw van de W.P. Blokpoelschool met woningbouw met circa 50 tot 75 woningen. In 2020 start de nieuwbouw van de W.P. Blokpoelschool. De woningbouwlocaties worden in 2020 verder ontwikkeld en voorbereid. 

Valkenboskerklocatie
De kerkeigenaar Protestantse Gemeente ’s-Gravenhage (PGG)  wil de Valkenboskerk verkopen. Voor herontwikkeling voor een gewijzigde functie worden de  juridisch planologische kaders gewijzigd. Belangrijk uitgangspunt hierbij is dat ook bij een toekomstige ontwikkeling, het huidige kerkgebouw behouden moet blijven (RIS299220). Om wat voor herontwikkeling het gaat is afhankelijk van eventuele verkoop. Het gaat om een particulier plan.

Gebiedsagenda Stadshart Leyweg/Morgenstond
Een aantal gebieden is cruciaal bij de transitie van Den Haag Zuidwest. De Leyweg en omgeving is daar één van.  Het winkelcentrum is gedateerd en bij het actuele consumentengedrag ook te groot voor het huidige verzorgingsgebied. Een forse intensivering rond de Leyweg in combinatie met een programmatische verbreding kunnen leiden tot een kanteling van het gebied.

Er liggen kansen om het stadshart Leyweg te transformeren waarbij de positie van het gebied in de stad en de regio verbeterd wordt. De wens is een stadshart te realiseren met o.a. een breed aanbod aan functies, het toevoegen van woningen en het verbeteren van de openbare ruimte. Het is belangrijk om hiervoor een lange termijn-ontwikkelstrategie met de vastgoedeigenaren en belanghebbenden uit te werken.  

Leidschenveen-Ypenburg

Forepark, perceel 2 – Rest Wegener
De gemeente wil de (eigen) gronden rond het Ado stadion ontwikkelen.
Hiervoor is een verkenning gemaakt die in 2020 verder wordt uitgewerkt in een nota van uitgangpunten. In principe moeten de kosten voor deze ontwikkeling binnen de huidige grondexploitatie worden gedekt in 2020.

RWS-kavel Forepark
Voor de RWS-kavel wordt het plan ‘100% energie!’ voorzien, met totaal circa 10.000 m2 bvo gemengd commercieel programma met onder andere sportretail (Decathlon conceptstore) en horeca. Afhankelijk van de provinciale beslissing over het hernieuwde ontheffingsverzoek voor detailhandel is realisatie van het plan vanaf 2020 mogelijk. De kosten zijn opgenomen in de grondexploitatie voor het Forepark (RIS123227).

Deelplan 20
In Deelplan 20 worden in 2020 en 2021 de resterende kavels in kleinschalig opdrachtgeverschap bebouwd. Het gaat om totaal 100 kavels voor 148 woningen en 4 bedrijfskavels. Aansluitend in 2022 wordt de openbare ruimte definitief aangelegd. Tevens wordt naast het Hofbad de Hofbadtoren gebouwd met 162 sociale huurappartementen. De kosten staan in de bijbehorende grondexploitatie (RIS297955).

Verbonden Partijen
Onderstaande zijn publiek-private samenwerkingen. Mee informatie hierover staat in de paragraaf over verbonden partijen.

Ontwikkelingscombinatie Wateringse Veld (OCWV)
De laatste 35 woningen en openbare ruimte binnen Wateringse Veld worden in 2020 opgeleverd, waarna dit deelplan wordt afgesloten. Voor het deelplan Erasmusveld Midden (Proeftuin Erasmusveld) wordt een Uitwerkingsplan bij het bestemmingsplan vastgesteld en wordt in 2020 gestart met het eerste woningbouwplan van 110 appartementen. Voor de bouw van circa 60 woningen op de voormalige  sportvelden aan de Monsterseweg is een Nota van Uitgangspunten vastgesteld, die verder wordt uitgewerkt tot een grondexploitatie en bestemmingsplan.” De OCWV gaat gefaseerd grond uitgeven aan ontwikkelaar BPD B.V.

WOM Den Haag Zuidwest
In 2020 wordt de oplevering van het project Dedemsvaartweg met 141 woningen verwacht. De start bouw van 175 woningen in Moerwijk-Oost is voorzien in 2020. In de jaren 2021-2023 staat de gebiedsontwikkeling De Venen gepland.

Vroondaal
De tijdelijke basisschool zal geopend zijn totdat de nieuwe school in Zuid I in 2021 in gebruik kan worden genomen. Doorlopende ontwikkelingen zijn de kwaliteitsimpuls Landschapspark Madestein en de aanpak van de Madepolderweg en de Madesteinweg. In de 2020 zal de reconstructie van de wegen worden uitgevoerd.

Woningbouw

Woningbouw
In 2020 werkt het college aan de uitvoering van het coalitieakkoord en onderdelen van de Woonagenda. Er wordt volop ingezet op het mogelijk maken van woningbouw in de ontwikkelgebieden. Naar verwachting worden er meer woningen in aanbouw genomen dan voorgaande jaren, zo’n 4.000. Door de reikwijdte van de PAS-uitspraak van de Raad van State staan deze aantallen onder druk. Dit komt met name door de stikstofdepositie in de aanlegfase van de bouw. In alle segmenten woningen zijn in Den Haag zijn tekorten. Bijbouwen levert een belangrijke bijdrage aan de diversificatie en het vergroten van het aanbod. Bij nieuwbouw is de norm 30% sociale woningen en 20% middeldure huurwoningen. Hiernaast streven we naar 20% betaalbare koop, waarbij ook wordt gekeken naar particulier opdrachtgeverschap en coöperatieve woonvormen. Dit realiseren we per project of per gebied, overal in de stad. Waar de norm in een betreffend gebied onverhoopt niet wordt gehaald, wordt dit elders in de stad gecompenseerd.

30% sociale woningbouw & woningcorporaties
Woningcorporaties hebben het primaat bij de norm van minimaal 30% sociale woningbouw. Dit realiseren we per project of per gebied, overal in de stad. Waar de norm in een betreffend gebied onverhoopt niet wordt gehaald, wordt dit elders in de stad gecompenseerd. De gemeente en corporaties sturen op een minimale toevoeging van 750 sociale huurwoningen door corporaties. Op basis van het nieuwe coalitieakkoord gaat het college met de corporaties in gesprek om de ambitie te verhogen naar 900 sociale huur woningen in 2021 en 1200 sociale huur woningen vanaf 2022. We verwachten (peilmoment: december 2019) in 2020 een start van de bouw van circa 1.000 tot 1.100 sociale huurwoningen van woningcorporaties exclusief studentenwoningen. Er is 50 miljoen euro beschikbaar als extra impuls voor sociale woningbouw en starters op de koopmarkt. Hiernaast is 20% van de resterende Enecogelden bestemd voor het verhogen van kwaliteit in gebiedsontwikkelingen en sociale woningbouw. In 2020 stellen we een doelgroepenverordening op zodat we in vervolg gebruik kunnen maken van de mogelijkheid woningbouw categorieën zoals sociale woningbouw en middeldure huur vast te leggen in het bestemmingsplan. In het omgevingsplan in de Binckhorst zijn reeds woningbouwcategorieën vastgesteld. Welk type woningen (sociale- en middeldure huur, koop) gebouwd worden, wordt vastgelegd in bestemmingsplannen / het omgevingsplan (beleidsregels), erfpachtcontracten en grondaktes. De gemeente maakt sociale woningbouw, middeldure huur en betaalbare koop mogelijk door middel van het (actief) grondbeleid, via erfpachtvoorwaarden en ruimtelijke kaders. We gebruiken actief grondbeleid om te sturen in een voldoende aandeel sociale woningbouw in de stad.

De Haagse woningcorporaties hebben in vergelijking met andere corporaties het laagste investerend vermogen van Nederland. Dit heeft directe invloed op de mogelijkheden van corporaties om te investeren in Den Haag, bijvoorbeeld in nieuwbouw en verduurzaming. De gemeente zoekt naar verschillende mogelijkheden om dit te verbeteren. Den Haag lobbyt voor afschaffing van de verhuurdersheffing. In het geval van afschaffing krijgen (Haagse) corporaties meer ruimte om te voldoen aan volkshuisvestelijke doelen. Dat is hard nodig gezien de gebrekkige financieringscapaciteit in de regio. In de recentelijk gesloten Woondeal met het Rijk zijn hiervoor verschillende maatregelen genomen. In 2020 lobbyt de gemeente voor een grote bijdrage uit de vrijgemaakte Rijksgelden voor betaalbare woningbouw. Er wordt intensiever samengewerkt in de regio. Om Den Haag te ondersteunen bij de betaalbare woningbouwopgave wordt aan de provincie gevraagd om er voor te zorgen dat alle gemeenten in de regio een afdwingbare bijdrage leveren. Er wordt extra geld aangetrokken door corporaties uit de regio en daarbuiten uit te nodigen om te investeren in Den Haag. Ook worden pensioenfondsen, banken en verzekeraars met een maatschappelijke opdracht gevraagd te investeren in betaalbare huur en koop. Om de investeringsmogelijkheden van corporaties in Den Haag verder te vergroten, geven we in 2020 een korting op de bouwleges bij de bouw van sociale huurwoningen van corporaties.

In overleg met de corporaties bezien we een actualisering van de raamovereenkomst, bijvoorbeeld via een addendum. De raad wordt hierover voor de zomer geïnformeerd. Door middel van een schouw wordt de staat van de sociale voorraad opgemaakt.

Woonruimteverdeling
De druk op de bestaande sociale huurvoorraad is hoog. Het college zet zich in om de wachttijd voor woningzoekenden terug te dringen door woningen bij te bouwen, mensen uit sociale woningen voorrang te geven voor nieuwe middeldure huurwoningen en andere maatregelen die de doorstroming bevorderen.

Het college zet in op doorstroming binnen de regio en op passend wonen o.a. via het vrijspelen van schaarse “grote” woningen en die inzet evalueren we. Met de nieuwe Huisvestingsverordening is de huisvestingsvergunning uitgebreid naar het middeldure huursegment.  Op deze manier zorgen we ervoor dat woonruimte met een huur tussen € 720 en 185 WWS punten/€ 950 per maand wordt verhuurd aan een huishouden met een middeninkomen.
De voorrangspositie voor mensen die moeten verhuizen vanwege sloop of ingrijpende renovatie wordt verruimd. Hetzelfde geldt voor mensen die een woning nodig hebben vanwege een scheiding.

Middensegment
De langjarige verhuring in het middensegment wordt geborgd in de met marktpartijen te sluiten overeenkomsten. Naast het bij nieuwbouw vastleggen van middeldure huur in privaatrechtelijke afspraken, gebruiken we de mogelijkheid dit in bestemmingsplannen vast te leggen. Zo leggen we vast dat de woningen ook in geval van huurverhoging en mutatie, betaalbaar blijven.

Voorraadbeleid
In 2020 zijn de eerste resultaten van de woonagenda op het gebied van voorraadbeleid (o.a. het splitsingsverbod) zichtbaar. Deze effecten worden gemonitord. Voor verkamering worden de regels strenger.
Voor kamerverhuur aan meer dan twee personen is in de hele stad straks ook een omzettingsvergunning nodig. Er komt een vergunningstelsel voor kamerverhuurders, inclusief een registratieplicht. In het kader van vakantieverhuur is het Rijk bezig met een aanpassing van de Huisvestingswet 2014 in verband met een registratieplicht. In 2020 zullen we de raad een voorstel doen over het al dan niet opnemen van deze registratieplicht in de Huisvestingsverordening.

Monitor Woonagenda
De staat van de woningmarkt en de effecten van de maatregelen uit de nog te actualiseren Woonagenda worden periodiek geëvalueerd. De eerste monitor verschijnt voor de zomer van 2020. In 2019 is het WoONonderzoek  2018 voor Den Haag gedeeld met de gemeenteraad. Dit onderzoek geeft de raad inzicht in de woonsituatie van huishoudens in de stad.  

Huisvesting aandachtsgroepen

Huisvesting zorgdoelgroepen
Met het realiseren van extra woningen voor zorgdoelgroepen wordt het tekort aan plekken teruggebracht. Hiertoe is de Taskforce Huisvesting Zorgdoelgroepen in het leven geroepen. De doelstelling is om mensen die klaar zijn om zelfstandig te wonen en onnodig in zorgtrajecten vastzitten, te laten uitstromen.

De aanpak van de Taskforce bestaat uit 4 sporen:

• Corporaties worden gevraagd 100 extra woningen per jaar te leveren voor de zorgdoelgroepen. Deze woningen komen bovenop de bestaande aantallen. Corporaties leveren daarmee jaarlijks 313 reguliere zelfstandige woningen voor zorgdoelgroepen. Vanaf 2020 leveren niet alleen de 3 grote Haagse corporaties woningen, maar ook de kleinere corporaties (Arcade, WoonInvest, Vidomes).
• De ambitie is om de komende jaren geclusterd 50 zelfstandige woningen per jaar te realiseren. Het gaat om gegroepeerde woningen, mogelijk als tussenstap naar volledig zelfstandig wonen. Zowel in het gemeentelijk vastgoed of op andere locaties als in de particuliere sector zien we hiervoor mogelijkheden.
• Regionale betrokkenheid: Omdat in Den Haag de meeste zorginstellingen liggen, kent Den Haag de grootste uitstroom.  Afdwingbare afspraken over de huisvesting van kwetsbare groepen en de bouw van sociale huurwoningen in regionaal verband zijn nodig. We willen concrete afspraken maken met het Rijk, provincie en regiogemeenten over een meer evenwichtige verdeling.
• Het onderzoeken van en experimenteren met innovatieve vormen en kansen om de (flexibele) voorraad te vergroten.

Aanjagen vernieuwing zorgvastgoed / Langer zelfstandig thuis
Traditionele verzorgingshuizen worden waar mogelijk omgebouwd tot nieuwe vormen van wonen en zorg. Er is dan een deel van het gebouw ingericht voor verpleeghuiszorg en een ander deel voor zelfstandig wonen met zorg voor kwetsbare ouderen die een beschermde woonomgeving nodig hebben. In de plint van het gebouw is ruimte voor zorg- en welzijnsfuncties. Het college ondersteunt deze nieuwe woon-zorgvoorzieningen. We voeren gesprekken met initiatiefnemers en eigenaren van zorgvastgoed (zorginstellingen, corporaties) en matchen waar mogelijk vraag en aanbod. In de betaalbare koopopgave kijken we ook naar mogelijke vormen van groepswonen. We koppelen initiatiefnemers voor groepswonen aan het Centrum Groepswonen bij mogelijk interessante ontwikkelingen en hebben regelmatig overleg met het Centrum over ontwikkeling van locaties.

We ondersteunen ouderen bij het zoeken van passende woonruimte met de inzet van doorstroommaatregelen:

• De gemeentelijke doorstroommakelaar die fungeert als ‘linking pin’ en inzet op het informeren en verbinden van relevante partijen (stadsdelen, welzijnsorganisaties, Wmo consulenten, verhuurdersorganisaties zoals corporaties) zodat deze partijen ouderen beter kunnen informeren over en begeleiden bij het zoeken naar een beter toegankelijke woning.
• In de nieuwe Huisvestingsverordening staat dat huishoudens die willen verhuizen naar een beter toegankelijke woning in hun complex of buurt voorrang krijgen.

Studenten
Het aantal studenten blijft groeien. Dat is goed merkbaar in de stad. De huisvestingsbehoefte van studenten wordt gevolgd aan de hand van de monitor studentenhuisvesting. Tussen 2020 en 2026 willen we 3.000 extra wooneenheden voor studenten creëren. Deze kwantitatieve ambitie komt naast de 30% norm voor sociale woningbouw. De focus ligt hierbij op betaalbaarheid en op het vergroten van de weerbaarheid van studenten tegen malafide kamerverhuur.

Arbeidsmigranten
Het college heeft toegezegd de raad nader te informeren over de huisvesting van EU-arbeidsmigranten. In 2020 werken we, samen met de regiogemeenten, aan een nieuwe ambitie op dit gebied. We inventariseren de vraag naar de huisvesting van deze doelgroep. Hiermee wordt beter inzicht gegeven in hoeverre er knelpunten zijn en de mogelijkheden om hier aan tegemoet te komen. We maken hier regionale afspraken over en vragen de provincie op de uitvoering van het plan toe te zien.

Huisvesten statushouders
Statushouders krijgen een éénmalige woningbemiddeling aangeboden door de woningcorporaties. Het aantal te huisvesten vergunninghouders varieert per jaar, enerzijds door de mondiale situatie en anderzijds door de inzet van de IND. Vooralsnog (peilmoment: mei 2019) worden in 2020, net als in 2019, circa 350-400 statushouders verwacht.

Met de corporaties is afgesproken dat zij tot 10% van het vrijkomend woningaanbod aanbieden om de vergunninghouders te huisvesten. Daarnaast is er een flexibele schil beschikbaar van (on)zelfstandige woonruimte zoals aan de Anna van Hannoverstraat. Ook wordt met Staedion een pilot opgestart om een blok van 15 grote woningen flexibel inzetbaar te maken voor verschillende type huishoudens. De grote woningen kunnen als gezinswoning of als woongroep van 8 onzelfstandige woningen aangeboden worden. Het ministerie stelt hiervoor een subsidie beschikbaar.

Onmisbare beroepsgroepen
Den Haag heeft grote personeelstekorten in een aantal cruciale beroepsgroepen. We maken afspraken om een beperkt aantal schaarse beroepsgroepen zoals docenten en politieagenten met voorrang te huisvesten. De intentie is dat met dergelijke maatregelen de arbeidstekorten in de stad worden verkleind.

Spoedzoekers (flexvoorraad)
In 2020 werken we aan een pilot om tot 2 complexen te komen die specifiek geschikt zijn voor (zeer) tijdelijke bewoning. Bijvoorbeeld voor huishoudens die vanwege verduurzaming tijdelijk uit hun huis moeten en tijdelijke huisvesting nodig hebben. Zo is de  impact op het woonruimteverdeelsysteem bij deze mutaties beperkt.

Woonwagenbewoners
In 2020 wordt conform de richtlijnen van het ministerie van BZK het woonwagenbeleid aangepast. Er wordt onder meer gekeken of het mogelijk is om te komen tot beperkte uitbreidingsmogelijkheden bij bestaande locaties. Ook wordt in overleg met betrokken partijen (verhuurders, SVH, bewoners, regiogemeenten) het toewijzingssysteem voor vrijkomende standplaatsen herzien.

Woonkwaliteit en leefbaarheid

Kwaliteitsbeleid Haagse woningvoorraad
In 2020 wordt een kadernota over de kwaliteit van de Haagse woningvoorraad aan de raad aangeboden. Daarin wordt onder meer aandacht besteed aan de kwaliteit van de Haagse aanpak vocht en schimmel, de woning-APK, asbest, veilig wonen, onderhoud aan woninginstallaties, onderhoud aan gas-/elektra-/waterleidingen en woningonderhoud in het algemeen (fundering, dak, balkons, gevels). Onderhoud en verduurzaming gaan hand in hand. Naast de schouw van de sociale woningvoorraad wordt ook een schouw uitgevoerd op de particuliere woningvoorraad. Over die laatste ontvangt de raad na de zomer de resultaten.

VvE- en huurdersbalie
De VvE-balie werkt aan een toekomstbestendige woningvoorraad en helpt Verenigingen van Eigenaren (VvE) op weg om achterstallig woningonderhoud tegen te gaan en hun pand te verduurzamen. Verder stimuleren de VvE-adviseurs de ontwikkeling tot sterke verenigingen en activeren en adviseren zij woningeigenaren over duurzaam woningonderhoud en VvE-aangelegenheden. Daarmee is de VvE-balie een belangrijk instrument voor het behoud van de kwaliteit van onze woningvoorraad en één van de pijlers van de verduurzaming van de woningvoorraad. We hebben de ambitie om de VvE-balie uit te breiden tot een VvE- en huurdersbalie, waar mensen voor vragen en ondersteuning over kopers- en huurdersrechten terecht kunnen. We hebben tevens de ambitie om de capaciteit en de bevoegdheden van het Huurteam uit te breiden. De bereikbaarheid van de balie wordt verder vergroot.

De Haagse Pandbrigade houdt toezicht op de naleving van de bouw- en woonregelgeving. Het gaat bijvoorbeeld om achterstallig woningonderhoud, strijdigheid met het bestemmingsplan, onrechtmatig gebruik van woningen en illegale bouw. Dit toezicht wordt integraal uitgevoerd. Medewerkers kijken ook naar inschrijvingen in de basisregistratie persoonsgegevens en mogelijke fraude met sociale voorzieningen. De Haagse Pandbrigade controleert aan de hand van meldingen. Dit gaat om ruim 3.000 meldingen. Ook wordt er deelgenomen aan integrale handhavingsacties en -projecten en de aanpak van ondermijnende criminaliteit. Denk hierbij aan een inzet rond het Kaapseplein en de Zevensprong of acties van het Haags Economisch Interventie Team (HEIT). De Haagse Pandbrigade richt zich in het bijzonder op gebieden waar de leefbaarheid onder druk staat.

De afgelopen jaren is sprake van een toename aan meldingen van overlast en overtredingen. Daarnaast zijn er taken bijgekomen. Zo is er een splitsingsverbod en een huisvestingsvergunning ingevoerd. Dit college heeft ambities om meer controle te krijgen op de groei van de stad, sturing op de woningvoorraad en veiligheid. Denk hierbij aan verdere regulering van kamerbewoning, middelen om huurders beter te beschermen en ondermijning tegen te gaan. In het voorjaar 2020 zal de raad hierover worden geïnformeerd. Er wordt gewerkt aan efficiëntie- en effectiviteitsverbeteringen als digitalisering van werkprocessen en doorontwikkeling van de digitale schouw. Het uitvoeringsprogramma voor 2020 (Jaarplan Vergunningverlening, Toezicht & Handhaving 2020, RIS 304154), waarover de raad reeds is geïnformeerd wordt waar nodig aangepast op de nieuwe ambities. Dit programma wordt voor de Haagse Pandbrigade na vaststelling van dit kader gedurende dit jaar bijgesteld, zodat het aansluit bij de ambities van dit college. De capaciteit en de bevoegdheden van de Haagse Pandbrigade worden (budgetneutraal) uitgebreid.

De gemeente kan besluiten om strategisch gronden en panden aan te kopen met het oog op toekomstige stedelijke ontwikkeling. Het kader daarvoor wordt gevormd door de op 18 juli 2019 vastgestelde nota Grondbeleid 2019.  De gemeente beheert vervolgens het vastgoed totdat die ontwikkeling plaatsvindt. Het gemeentelijk vastgoedbezit ten behoeve van stedelijke ontwikkeling bestaat uit circa 200 panden en gronden. Voorbeelden zijn panden en gronden  aan de Binckhorstlaan, Saturnusstraat, Trekvlietplein en Stadhouderskade.
De gemeente probeert het vastgoed te verhuren. Per saldo zijn de exploitatielasten van het vastgoed (zoals zakelijke lasten, beheerlasten, afschrijvingen en rentelasten) hoger dan de (huur)baten. De gemeente dekt dit exploitatietekort uit de reserve Strategisch Vastgoed Stadsontwikkeling die hiervoor is bestemd. De gemeente bepaalt in hoeverre het noodzakelijk is de panden langdurig in portefeuille te houden en kan op basis daarvan overwegen een deel van de vastgoedportefeuille te verkopen. Van de objecten die niet worden verkocht, optimaliseren we waar mogelijk de exploitatiesaldi.

In 2020 worden circa 4.000 aanvragen voor bouwactiviteiten verwacht. Het gaat vooral om bouwactiviteiten met een bouwsom tot € 0,25 mln. Vanaf 2019 zijn maatregelen doorgevoerd om de hoge stand van de voorziening Bouwleges (bedoeld om jaarlijkse schommelingen op te vangen) af te bouwen. Dit wordt in 2020 versterkt met een verdere tariefsverlaging. De bijstellingen worden nader toegelicht in het raadsvoorstel tot wijziging van de legesverordening omgevingsvergunning voor het jaar 2020.

Naast de tariefsverlagingen wordt voorgesteld om de regeling Groene leges (dit is een vermindering op de leges) met 2 jaar te verlengen en te verruimen. Op die manier wil de gemeente een bijdrage leveren aan de verbetering van het klimaat en de vermindering van de CO2-uitstoot.
Bovendien wordt voor 2020 voorgesteld een legeskorting in te voeren voor te bouwen sociale huurwoningen.

Met bovenstaande maatregelen wordt de voorziening bouwleges de komende jaren elk jaar lager. Eind 2023 is stand de van de voorziening dan € 1,5 mln. Dat is 11% van de begrote legesopbrengst.

Omgevingswet uitgesteld
Aanvankelijk zou de Omgevingswet medio 2019 in werking treden. Dit is uitgesteld tot januari 2021. De opgelopen vertraging komt door de uitloop van de inwerkingtreding van het digitale stelsel omgevingswet. De opgave voor de gemeenten bestaat uit het voorbereiden van het werken met kerninstrumenten (omgevingsvisie, omgevingsplan, programma’s en vergunning) en de strategische keuzes daarbij. Het succes van de Omgevingswet staat of valt met het op een andere manier werken: integraal, meer open en gericht op een goede samenwerking met bewoners, bedrijven en gemeenteraad.

De Wet kwaliteitsborging voor het bouwen wordt volgens planning in 2021 ingevoerd, gelijktijdig met de Omgevingswet. De periode voorafgaand aan de inwerkingtreding van de wet wordt gebruikt om de beoogde werkwijze van het stelsel in de praktijk te beproeven door middel van proefprojecten. Momenteel wordt dit door  het ministerie van  Binnenlandse Zaken en Koninkrijkrelaties voorbereid in samenwerking met alle betrokken partijen.

De gemeente is verplicht voor haar grondgebied bestemmingsplannen en/of beheersverordeningen vast te stellen. In 2018 is de wettelijke bepaling vervallen dat een bestemmingsplan (of beheersverordening) ouder dan 10 jaar geactualiseerd moet worden. Dit geeft gemeenten de kans zich voor te bereiden op de komst van de Omgevingswet in 2021. In Den Haag gebeurt dit door het programma Implementatie Omgevingswet. De voorbereiding van het omgevingsplan als opvolger van de huidige bestemmingsplannen gaat onverminderd door. Met het vaststellen van het omgevingsplan Binckhorst (een bestemmingsplan met verbrede reikwijdte) in november 2018 en de inwerkingtreding van het plan in maart 2019 zijn belangrijke stappen gezet.

In 2020 gaan we door met het ontwikkelen van de wettelijke basisregistraties, en de samenhang van deze registraties binnen het zogenaamde stelsel van basisregistraties (10 stuks). Er wordt verder invulling gegeven aan de Wet basisregistratie ondergrond waarmee gegevens over de ondergrond worden gedigitaliseerd, gestandaardiseerd, geharmoniseerd en publiek beschikbaar (open data) gesteld. De inhoud van de wet wordt in 4 fasen gerealiseerd. In elk fase staan een paar registratieobjecten centraal waarbij de standaarden voor deze objecten worden opgesteld. De 1^e fase is in 2018 gestart en in de periode tot en met 2022 worden de nog komende fasen van de wet geïmplementeerd. De Wet basisregistraties adressen en gebouwen is per 1 juli 2018 gewijzigd en moet in 2020 bij de bronhouders (dat zijn alle gemeenten) zijn doorgevoerd. Voor verdere integratie van de basisregistraties (onder andere de Basisregistratie Grootschalige Topografie, de Basisregistratie Adressen en Gebouwen en de Basisregistratie Ondergrond) wordt er (landelijk) gewerkt aan een objectenregistratie. Zo houdt de gemeente de eigen fysiek-ruimtelijke gegevens op orde.

In 2020 bouwen we geo-dienstverlening met als basis WebGIS en de afgeleide producten, zoals de veiligheidskaart, de energietransitie atlas, de kaart op www.denhaag.nl  en de monitor Binckhorst verder uit. Het structureel beheer van de digitale stadsmaquette (3D-topografie, Spiegelstad) wordt ingericht. Daarmee dragen we bij aan de ontwikkelingen rond de Omgevingswet, zoals  de visualisering van de omgevingsvisie en het omgevingsplan. Het inwinnen, bijhouden en ontsluiten van 3D-gegevens maken steeds meer onderdeel uit van de reguliere bedrijfsvoering. De komende jaren werkt de open data beheerunit met andere overheden en externe partijen nauwer samen vanuit de gemeentelijke ambitie ‘open, tenzij’. Hiermee wil de gemeente Den Haag bijdragen aan een gemeenschappelijke datavoorziening en betere bruikbaarheid van de open data in onderzoeken en toepassingen.

Ook in 2020 wordt gewerkt aan de verschillende projecten van het programma De Kust Gezond waarbij we als gemeente een kwaliteitsimpuls geven aan de buitenruimte in Scheveningen-Bad. Projecten gerelateerd met De Kust Gezond worden toegelicht onder Stadsvernieuwing onder Scheveningen.