Wat gaan we daarvoor doen en wat gaat het kosten in 2020?

Civieltechnische kunstwerken
De gemeente beheert, onderhoudt en vervangt ook in 2020 civieltechnische constructies zoals kades, bruggen, viaducten en tunnels. Dat geldt ook voor installaties zoals beweegbare bruggen, tunneltechnische installaties, pollers en fonteinen.

Aanpak
In 2017 is het Meerjarenprogramma Kunstwerken 3 (RIS 297826) met daarin de Vervangingsagenda 2018-2040 en het Uitvoeringsprogramma 2018-2021 vastgesteld door de raad. In deze vervangingsagenda grijpen we de vervanging en renovatie aan om de stad nog aantrekkelijker te maken.

Bruggen en tunnels
In 2020 start de gemeente met de vervanging van de Willemsparkbrug. Daarnaast wordt begonnen met de voorbereidingen voor het opengraven van de gracht op het Piet Heinplein, de renovatie van de Binckhorstbrug en de vervanging van de brug op de Benoordenhoutseweg ter hoogte van de Hart Nibbrigkade. In 2020 wordt ook de renovatie van de Hubertustunnel voorbereid: er komt een bouwplan en bijbehorende raming.

Utrechtsebaan
In 2020 zijn de gevolgen duidelijk van een gehele of gedeeltelijke overkluizing van de Utrechtsebaan. Dan is ook duidelijk of in het kader van wetgeving sprake is van een wegtunnel of een dicht-open constructie en de gevolgen van die opties. Dit vormt de basis voor verdere besluitvorming. De renovatie van de Utrechtsebaan wordt voorbereid.

Kades
In het kader van het derde MeerjarenProgramma Kunstwerken (MJPK3) rondt de gemeente in 2020 de kadevervangingen af aan de Hooigracht, Suezkade en Kleine Veenkade/Van Boecopkade. Verder starten de voorbereidingen en/of werkzaamheden aan de kades van de Noordwal, Lijnbaan, Houtzagerssingel, Conradkade, Groenewegje en aan de Zwarteweg/Boomsluiterskade. Ook de versterking van de kademuur aan de Prinsessewal vindt plaats in 2020.
In 2020 besteden we € 31,3 mln. aan civiele kunstwerken waarvan € 14,6 mln. aan investeringen via het meerjareninvesteringsplan

Water
In het Actieprogramma Binnenwater (RIS 297093) zijn 24 wateracties opgenomen. De gemeente wil daarmee het Haagse water promoten voor recreatief en commercieel gebruik en het watersysteem fysiek beter ontsluiten. Acties in 2020: het verbeteren van de aanmeermogelijkheden voor passanten in het vaargebied richting Scheveningen en de nautische invulling van de Petroleumhaven.

Planmatig wegonderhoud
In het meerjarenprogramma Wegonderhoud 2014-2018 (RIS 265100) staan de doelen en prioriteiten voor het planmatig wegonderhoud. Dit programma wordt opgevolgd door een nieuw meerjarenprogramma Wegonderhoud.
Het uitgangspunt van wegbeheer is dat de wegen veilig, toegankelijk en comfortabel zijn. Daarbij wordt onderhoud zoveel mogelijk tegelijk met rioolwerkzaamheden, herinrichtingen en werkzaamheden van anderen,  zoals van HTM en Dunea uitgevoerd.

In 2020 staan de volgende wegen op de onderhoudsagenda: de Grote Markt, de Zoetermeerse Rijweg, het tweede deel van de Erasmusweg, Hofzichtlaan, de Waalsdorperweg, de Javastraat, de Harderwijkstraat en het afmaken van de Lau Mazirellaan. Daarnaast wordt bij een aantal projecten (zoals Torenstraat, Zeestraat, Waalsdorperweg, diverse wijken in Morgenstond en de Willem de Zwijgerlaan) aangesloten bij andere projecten en wordt werk-met-werk gecombineerd.
In 2020 is € 15,4 mln. beschikbaar voor planmatig wegonderhoud.

Openbare verlichting
Komend jaar gaat de gemeente verder met het toepassen van energiezuinige verlichting. Daarbij wordt een versnelling aangebracht op basis van een eenmalige duurzaamheidsimpuls van 12 mln. Vanaf 2021 is daar ook een jaarlijkse taakstelling ter grootte van € 1,5 mln. aan verbonden: verduurzaming openbare ruimte (energiezuinige straatverlichting e.d.). In verband met de noodzakelijke zorgvuldige voorbereidingen zal de daadwerkelijke versnelling naar verwachting vanaf 2021 plaatsvinden.
De openbare verlichting wordt onderhouden en vervangen conform de Visie op Licht (RIS 298658). In 2020 vervangt de gemeente circa 1.400 armaturen uitgerust met ledverlichting, o.a. aan de Frankenslag, Hoge Prins Willenstraat, Badhuisstraat, Gondelstraat, Laan van Meerdervoort (tussen Fahrenheitstaat en Azaleaplein), Nieboerweg en Benoordenhoutseweg.

Verder vervangen we zowel de bovengrondse materialen als de ondergrondse kabels in de Zeestraat, Laakkwartier West en Oost, Bezuidenhout fase 3, Erasmusweg fase 2 en Frederik Hendriklaan fase 2. Ook vervangen we alle schakelapparatuur in de voedingskasten.

In 2020 is circa € 8,7 mln. beschikbaar voor openbare verlichting. In het voorliggende coalitieakkoord wordt gesproken over een incidentele impuls van € 12 mln. In de begroting wordt niet vooruitgelopen op middelen voortkomend uit de verkoop van Eneco. Na de besluitvorming in de gemeenteraad vindt een tussentijdse begrotingswijziging plaats waarmee de afspraken uit het coalitieakkoord inzake Eneco in de begroting worden verwerkt

Herinrichting Frederik Hendriklaan/Willem de Zwijgerlaan
Najaar 2020 ronden we de herinrichting af van de Frederik Hendriklaan, Willem de Zwijgerlaan en de Aert van der Goeslaan (RIS 299112) , inclusief de rioolvervanging in dit gebied. In 2020 wordt € 2,2 mln. geïnvesteerd.

Stadsentree Koekamp en Overkluizing A12
In het kader van het vergroenen en verduurzamen van de Haagse buitenruimte wordt de Koekamp opnieuw ingericht en wordt de overkluizing over de A12 verbreed. In 2020 wordt het project opgeleverd en  is € 4,3 mln. geïnvesteerd.

Insteekhaven Herenbrug
Naast de Herenbrug, in de nabijheid van het gebied Koekamp, Malieveld en Koningin Julianaplein, realiseert de gemeente een insteekhaven. In 2020 wordt het ontwerp aan de raad voorgelegd en na positieve besluitvorming wordt gestart met het project. Zomer 2021 wordt het haventje in gebruik genomen. De investering bedraagt € 2,6 mln. Dit project is mede gedekt uit REIS, zie hiervoor paragraaf 1.2 Prestaties, voor het totale overzicht REIS.   

Buitenruimte Kraayenstein fase 2, Nieuw-Waldeck, Houtwijk en Mariahoeve
De openbare ruimte in de wijken Kraayenstein, Nieuw-Waldeck, Houtwijk en Mariahoeve kampt met een achterstand in het onderhoud. De gemeente maakt werk van het op residentiekwaliteit brengen van deze wijken. Hiervoor is € 10 mln. investeringskrediet beschikbaar. Fase 1 van de herinrichting Kraayenstein is in 2020 klaar. In 2020 start de gemeente met de voorbereidingen van  de wijken Kraayenstein fase 2,Nieuw-Waldeck, Houtwijk en Mariahoeve.

Voor het opknappen van Nieuw-Waldeck, Houtwijk en Mariahoeve is circa € 9,4 mln. aanvullend budget beschikbaar. Hiermee wordt het groen en de bestrating aangepakt en wordt direct gekeken naar klimaatadaptatie, de veiligheidsbeleving en mogelijkheden voor ontmoetingsplekken voor de buurtbewoners. Inwoners worden intensief betrokken bij de herinrichting en het opknappen van de openbare ruimte in deze wijken.

De Kern Bijzonder
In 2020 wordt gekeken naar uitbreiding van de stallingscapaciteit van fietsen op het Buitenhof. Ook het verbeteren van de sfeergebieden en van de connecties tussen de sfeergebieden staat hoog op de agenda van De Kern Bijzonder. Voor de verschillende sfeergebieden komen kwaliteitsagenda's. Na het ontwerpkader Haagse Grachten (RIS 298414), kwaliteitsagenda Hofkwartier (RIS 299690) wordt ook een kwaliteitsagenda voor het Oude Centrum opgesteld.

Museumkwartier
Een mooi Museumkwartier maakt Den Haag nog aantrekkelijker. Voor de herkenbaarheid gaan we het gebied van een merkprofiel kunnen voorzien. Verder komt er betere verlichting.

Hobbemaplein
In 2020 komt er een groot kunstwerk waarmee de herinrichting van het Hobbemaplein (RIS 301399) klaar is. Momenteel worden aannemers geselecteerd. Totale uitvoeringskosten: circa € 0,35 mln.
The Hague World Forum
In 2020 start de laatste fase van de herinrichting van de openbare ruimte bij het World Forum Congresgebouw. Er komt een nieuw plein aan de Kennedylaan met daarop het standbeeld van Mandela. Als dat klaar is, is ook de aaneengesloten wandelroute klaar tussen het Gemeentemuseum, Mariott Hotel, Worldforum en Europol. Het gaat om natuurstenen pleinen in een glooiend duinlandschap. Verwachte kosten in 2020: € 0,5 mln.

Westlandse Zoom
De gemeente heeft afspraken gemaakt om de groenblauwe kwaliteit en infrastructuur in de openbare ruimte in de Westlandse Zoom te verbeteren. Dit is onderdeel van het Convenant Westlandse Zoom over de woningbouwontwikkeling op de grens Westland – Den Haag. In 2020 is het fietspad langs de Wennetjessloot klaar. Er worden nog aanvullende afspraken gemaakt over het verder verbeteren van het wegennet. Voor de Van Zee tot Zweth fietsroute wordt in 2020 een vrij-liggende fietsverbinding langs de Madepolderweg aangelegd. In 2020 wordt in opdracht van Westland en Den Haag een voorontwerp/definitief ontwerp opgesteld voor de aansluiting van de Van Elswijkbaan/Exporteursbaan op de Madepolderweg en de gewenste verlegging van het fietspad van de Westlandse naar de Haagse kant van deze weg.

Morgenstond Midden
De herstructurering van Morgenstond Midden is in volle gang. De woningbouw is klaar. Het laatste project dat nog wordt uitgevoerd, is de herinrichting van de Hoogeveenlaan.

Kijkduin Bad
De inrichting van de buitenruimte van Kijkduin Bad wordt gefaseerd uitgevoerd, in aansluiting op de nieuwbouw. In 2020 starten we met de gebieden in aansluiting op het winkelcentrum en een deel van het Deltaplein.

Straatreiniging
De gemeente zet zich dagelijks in om de stad schoon te houden voor bewoners, ondernemers en bezoekers. Bij het schoonhouden van de stad gaat het niet alleen om zwerfafval. Ook de bijplaatsingen, hondenpoep en onkruid dragen niet bij aan een schoon straatbeeld. Daarom worden deze aspecten integraal aangepakt. Met name in de zomerperiode wordt extra ingezet op een schoon strand.

Het schoonhouden van de openbare ruimte doen we samen met de stad. Het schoonhouden bestaat niet alleen uit veegwerkzaamheden, maar ook uit handhaving, communicatie-, participatie- en educatieactiviteiten. Het uitvoeringsplan Een schone stad 2015-2020 (RIS 287720) vormt hiervoor de basis. Het doel is om ieder jaar gemiddeld een rapportcijfer 8 te scoren. Met de publiekscampagne ‘Schoon, doen we toch gewoon?’, moet duidelijk worden dat de verantwoordelijkheid voor een schone openbare ruimte een gezamenlijke verantwoordelijkheid is voor de bewoners, bedrijven, bezoekers en de gemeente. De publiekscampagne richt zich op voorbeeldgedrag en op norm- en gedragsverandering. Naast de meerjarige publiekscampagne worden ook projecten uitgevoerd, zoals de rattenaanpak waarbij op overlastlocaties gericht en integraal wordt gewerkt aan het terugdringen van de rattenpopulatie. De pilot rattenaanpak wordt geëvalueerd. Aan de hand van de evaluatie zullen de accenten en aanpak voor 2020 bepaald en geïmplementeerd worden. De rattenaanpak is niet alleen een actie van de gemeente, ook hier wordt intensief samengewerkt met bewoners, corporaties, ondernemers en andere stakeholders. Met handhaving alleen zal het probleem niet kunnen worden opgelost, iedereen moet meedoen. In totaal is voor de aanpak voor een schone stad circa € 28 mln. beschikbaar.

Gladheidsbestrijding
De gemeente strooit bij gladheid op de doorgaande wegen en fietspaden. De strooiroutes omvatten 700 kilometer grote wegen, kruispunten, viaducten, bruggen en busroutes en 600 kilometer fietsroutes. De prioriteit ligt bij de hoofdrijbanen, busroutes en de doorgaande fietsroutes. Bewoners kunnen ook dit jaar bij stadsboerderijen en afvalbrengstations een kleine hoeveelheid strooizout ophalen om hun eigen stoep begaanbaar te houden. Voor gladheidsbestrijding is in 2020 € 1,7 mln. beschikbaar.

Zeehavens
De gemeente exploiteert, bevordert en ontwikkelt de zeehaven. Hierbij ligt de focus op visserij, offshore dienstverlening, zeezeilen en maritieme innovaties. In 2020 werken we verder aan innovatieve bedrijvigheid zoals de proeftuin in de Noordzee, het verzamelen van drijvend afval en het stimuleren van het gebruik van walstroom.

Terrassen
Het afgelopen jaar is gewerkt aan een verruiming van het terras- en vergunningenbeleid. De aangekondigde verruimingen (RIS302730) zijn voorgelegd aan de stad; bewoners en ondernemers hebben de mogelijkheid gekregen om hun mening over de beleidsvoornemens te geven. Naar verwachting treedt dit beleid begin 2020 in werking.

Openbare toiletten
De komende jaren worden meer openbare toiletten geplaatst, die ook voor mindervaliden toegankelijk zijn. Hiervoor is structureel € 0,15 mln. per jaar beschikbaar. In de binnenstad en Scheveningen is in kaart gebracht op welke plekken behoefte is aan openbare en toegankelijke toiletvoorzieningen (RIS 298266). Daaruit kwamen de volgende plekken naar voren: in de binnenstad rond het Plein en de Grote Markt en in Scheveningen op de boulevard en aan het begin van het Zwarte Pad.

Verder kijkt de gemeente of het mogelijk is om de openbare toiletten bij (Biesieklette) fietsenstallingen aan te leggen. Ook onderzoekt de gemeente of zij mee kan doen aan het toegankelijk maken van inpandige voorzieningen via de app HogeNood en de website www.ongehinderd.nl. In deze app zijn al 189 locaties in Den Haag aangemeld. Meer ondernemers zal gevraagd worden zich hierbij aan te melden.

Openbaar toilet Huijgenspark maakt onderdeel uit van het project ‘Loper Oude Centrum’. Volgens de projectplanning zal het toilet in de winter van 2019/20 geplaatst worden.

Uit de beschikbare middelen voor beheren en onderhouden van het openbaar groen in de stad voert de gemeente het volgende uit:

Straatbomen

• Den Haag wil meer bomen in de stad. In het kader van het nieuwe bomenbeleid worden de mogelijkheden op een rij gezet. Niet alleen voor straatbomen maar ook voor bomen in parken of natuurgebieden.
• Jaarlijks worden circa 1.100 tot 1.400 dode en zieke bomen vervangen.
• In 2019 is gestart met de tweede fase van het vervangen van populieren. In 2020 worden 1.200 populieren grotendeels vervangen en deels gekandelaberd (zeer fors teruggesnoeid). Deze bomen vormen een veiligheidsrisico voor de omgeving. Bij 50 populieren of meer in één straat denken de bewoners mee over de aanpak. De aanpak van de populieren zal de komende jaren nog de nodige inspanning vergen.

Minder steen, meer groen
De gemeente geeft het goede voorbeeld door op plekken in de stad waar dat mogelijk is de openbare ruimte groener te maken zodat het water beter wordt vastgehouden. In 2020 komt er ook extra groen door het ontstenen van de buitenruimte. Het streven is om tenminste 3.000 m2 per jaar te ontstenen.

Verder gaat de gemeente, samen met de gebruikers van de stad, op zoek naar plekken om extra bomen te planten en het openbaar groen te verbeteren. We gebruiken hiervoor het groene platform www.hethaagsegroen.nl. Hiervoor is circa € 2,5 mln. per jaar beschikbaar. Hiervan gaat € 0,5 mln. per jaar naar extra onderhoud. In 2020 komen er extra bomen in onder meer de Boekhorststraat, Frederik Hendriklaan, Mozartlaan en Haegsch Hof. Ook wil de gemeente extra bomen plaatsen in straten zonder bomen en wordt de aanplant van bomen op particuliere terreinen gestimuleerd. De gemeente zorgt verder voor de vergroening van speeltuinen.

Grote groengebieden
Komende jaren heeft de gemeente extra aandacht voor groenonderhoud in grote groengebieden. In 2019 is gestart met het opstellen van een visie op het gebruik van het Zuiderpark. Dit doen wij samen met het beheerplatform Vrienden van het Zuiderpark. Deze visie wordt naar verwachting in 2020 vastgesteld.

Ook wordt in 2020 de Visie denktank Scheveningse Bosjes en Westbroekpark inclusief waterpartij (RIS 299399) en de vergroening van de Ver Huëllweg verder uitgewerkt. Tevens wordt een beheerplan voor de Scheveningse Bosjes opgesteld en wordt de mogelijkheid onderzocht om een bos aan te planten in de Vlietzone.

Nieuwe nota
In 2020 wordt de nieuwe nota Stadsnatuur operationeel. In deze nieuwe nota wordt, naast de ambities voor de ecologische verbindingszones, ook ingegaan op de ambities vanuit de Agenda Groen voor de stad. Het gaat om verbetering van biodiversiteit in de hele stad.

Ecologische aanpak
De ecologische verbindingszones zijn cruciaal voor het functioneren van onze stadsnatuur. Daarom wordt ook in 2020 gewerkt aan inrichting- en beheerplannen om de kwaliteit en functionaliteit van de ecologische verbindingszones te verbeteren. Het gaat om concrete maatregelen, zoals het aanleggen en verbeteren van het beheer van natuurvriendelijke oevers en graslanden (ook buiten de ecozones), het planten van inheemse soorten en het behoud van de ondergrondse faunapassages voor kleine (zoog)dieren. Jaarlijks is hiervoor circa € 0,5 mln. beschikbaar.

Den Haag beheert al grote delen van de stad ecologisch en dat willen we uitbreiden. In de nota Stadsnatuur wordt daar nader op ingegaan.

Regionaal groen
De gemeente doet mee aan 2 landschapstafels: Duin, Horst en Weide en Hof van Delfland. Voor beide tafels zijn programma’s in uitvoering.

Wat doen we in 2020?

• In de Schenkzone komen op 2 locaties ecologische oevers.
• Het wandelnetwerk Duin, Horst en Weide krijgt een update en een nieuwe kaart.
• In Duin, Horst en Weide worden ecologische linten (vooral in bermen) ontwikkeld. Het gaat om smalle doorgaande structuren die bijvoorbeeld voor bijen en vlinders belangrijk zijn.
• Er komen wandelpaden door de Ruijgenhoek, waardoor omwonenden meer rondwandelmogelijkheden hebben in de duinen aan de Haagse stadsrand. De entree nabij TNO is aantrekkelijker ingericht.
• Bij het Zwarte pad wordt de fietsstructuur verbeterd.

In 2020 gaan we verder met het aanvragen van de status van Nationaal Park (Hollandse Duinen). We werken samen met Staatsbosbeheer voor de entree van de Koekamp en stemmen het beheerbeleid voor de duingebieden af met de beheerders. Als gemeentelijke bijdrage voor het regionaal groen wordt jaarlijks € 0,5 mln. begroot (circa 1 euro per inwoner).

Strandbeleid
In de Strandnota (RIS 294701) staan de uitgangspunten voor het gebruik van het strand. De insteek is dat de bewoners, ondernemers, gebruikers en bezoekers optimaal van het strand kunnen genieten. Genieten van de Haagse kust kan het hele jaar door. Het strandbezoek vindt immers niet alleen meer tijdens de drukke zomermaanden plaats. Vorig jaar heeft het college het besluit genomen om het aantal jaarrond strandpaviljoens onder voorwaarden beperkt uit te breiden. Om de planvorming verder te concretiseren is eind 2019 een participatietraject gestart met als doel om binnen de gestelde uitgangspunten met de direct belanghebbenden te komen tot een optimale uitwerking van deze beperkte uitbreiding. In vervolg op dit traject wordt een voorlopig ontwerp en toetsingskader gemaakt, waarin zowel de specifieke positionering van de jaarrond- en seizoensgebonden strandpaviljoens wordt vastgelegd.

In 2020 gaat de Pilot strandhuisjes het vijfde exploitatieseizoen in. Destijds is besloten om na vijf strandseizoenen de pilot met de strandhuisjes te evalueren. Het doel van deze evaluatie is om te bekijken of de start met de strandhuisjes na vijf jaar doorgaat in de vorm van 40 huisjes of zal worden uitgebreid naar 80 huisjes. Vanwege het feit dat de voorbereidingen voor het aankomende strandseizoen (2021) al tijdens het huidige strandseizoen in volle gang zijn, zal het college op basis van de evaluatie voor het zomerreces van 2020 een voorstel aan de gemeenteraad voorleggen. Dit biedt de belanghebbenden duidelijkheid en hiermee zijn de exploitanten van de strandhuisjes in staat om eventuele boekingen voor het aankomende strandseizoen in behandeling te kunnen nemen.

Stadsboerderijen
In 2020 is circa € 2,1 mln. voor de 10 stadsboerderijen beschikbaar. De Haagse stadsboerderijen zijn ontmoetingsplekken voor Hagenaars van jong tot oud. Buurtbewoners en vrijwilligers worden betrokken bij de bedrijfsvoering en de activiteiten. In 2020 is het streven om 6 dagen per week open te zijn waarbij ruim 425.000 bezoekers worden verwacht.

Voor basisschoolleerlingen zijn er circa 400 lessen over natuur en leefomgeving. Voor jong en oud wordt een diversiteit aan activiteiten georganiseerd met thema`s als voeding, afval, dierenwelzijn, leefbaarheid, natuur en duurzaamheid. De stadsboerderijen zijn een laagdrempelige locatie waar Hagenaars verschillende grondstoffen in kunnen leveren voor hergebruik (gebruikt vet, kleine elektrische apparaten en kleding).

Riool- en waterzuivering
De gemeente zorgt voor doelmatige inzameling en transport van afvalwater en hemelwater om de volksgezondheid en het milieu te beschermen en wateroverlast te voorkomen. Ook zorgt de gemeente voor grondwater. Dit is geregeld in het Gemeentelijk Rioleringsplan 2016-2020 (GRP RIS 289287).

Jaarlijks vervangt de gemeente circa 18 kilometer riolering. In 2020 vervangt de gemeente de riolen in Rustenburg Zuid, Bezuidenhout Oost fase 3 en Haveltestraat e.o. Daarnaast vervangen wij ook de riolen in de Alexanderstraat, Juriaan Kokstraat en rotonde Duinstraat waar we meeliften op de werkzaamheden in het kader van de Netwerk Randstadrail.

In 2020 gaat de gemeente door met onderhoud, reiniging en inspecties. Het gaat om zaken als het inspecteren en reinigen van de hoofdriolering en kolken, het vervangen van rioolhuisaansluitingen en drainage en het uitvoeren van rioolrenovaties, het plaatsen van pompen en installaties.
Daarnaast wordt circa 8 hectare aan verhardingen afgekoppeld van het riool.
Inmiddels wordt al gewerkt aan een nieuw rioleringsplan, dat in 2020 aan de raad wordt voorgelegd. Hierin worden ook de resultaten van de (klimaat) stresstesten verwerkt

Leefbaarheid
Een leefbare stad is belangrijk, zodat het in de stad voor iedereen prettig wonen, werken en recreëren is. Hiervoor is ongeveer € 14 mln. beschikbaar. Het overgrote deel van dit bedrag gaat naar de gemeentelijke handhavers op straat. Vanaf 2021 zijn hiervoor extra middelen beschikbaar. In de nota handhaving zal de inzet van deze middelen worden geconcretiseerd.

Wat zijn de activiteiten in 2020?

• Er wordt in 2020 een nieuwe nota Handhaving opgesteld, waarin de handhavingsdoelstellingen zijn vastgelegd.
• De handhavers werken daar waar de overlast het grootst is en hun inzet het meeste effect heeft. Dat betekent dat de komende jaren verder wordt gewerkt aan het toepassen en versterken van informatiegestuurd- en gebiedsgerichtwerken. Er blijft aandacht voor het aanpakken van de grootste ergernissen van bewoners, ondernemers en bezoekers van Den Haag. Denk aan parkeeroverlast, rommel op straat, hondenoverlast en overlast van achtergelaten fietsen.
• De samenwerking met de politie wordt voortgezet. De operationele aansturing van de brede handhavingsteams op de stadsdelen ligt bij de politie.
• Er is in 2019 een pilot gestart met draagbare camera’s (bodycams) voor de gemeentelijke handhavers. Verwacht wordt dat de uitkomsten daarvan in het eerste kwartaal van 2020 bekend zullen zijn (RIS303952).

Regionaal fietsdepot
Sinds 2018 controleert de gemeente op alle wegen binnen de bebouwde kom of er fietsen langer dan 28 dagen staan gestald (RIS299028). We verwachten in 2020 in totaal circa 35.000 achtergelaten en fout gestalde fietsen weg te halen uit de buitenruimte.
Het fietsdepot aan de Junostraat is vanaf 2022 niet meer beschikbaar. In 2020 zoekt de gemeente naar een vervangende locatie. Voor het fietsdepot is in 2020 € 0,77 mln. gereserveerd.

Dierenwelzijn
Het welzijn van dieren staat in onze stad centraal. Daarom komt er in 2020 een nieuwe nota Dieren. De gemeente ondersteunt fondsenwerving voor het welzijn van dieren.De gemeente zorgt voor het vervoer en de opvang van gevonden en gewonde (huis)dieren die vermoedelijk een eigenaar hebben. Daarnaast zorgt de gemeente ervoor dat op een diervriendelijke manier de zwerfkattenpopulatie in Den Haag wordt beperkt.  Ook draagt de gemeente bij aan de kosten voor vervoer en opvang van gewonde in het wild levende dieren.  In 2020 onderzoeken we de mogelijkheid van een walvisopvang en studiecentrum in Den Haag. In totaal is voor dierenwelzijn 2020 € 1,0 mln. beschikbaar in 2020. De gemeente gaat daarvan € 0,3 mln. incidenteel gebruiken voor de aanpak van overlastgevende honden.

Markten
De gemeente is verantwoordelijk voor het beheer en de exploitatie van de markten. In 2020 worden de verbeterplannen voor de wijkmarkten afgerond en wordt de normalisatie van de kiosken voortgezet (RIS 283882).We gaan aan de slag met het verbeteren van de Haagse Markt (RIS 303122): verbetering van de promotie en beleving, de buitenruimte en de bereikbaarheid. De gemeente overlegt daarbij met de marktkooplieden over de droogloop en het plaatsen van zonnepanelen op de marktkramen. Samen met ondernemers wil de gemeente plastic tasjes op de Haagse Markt in de ban doen.

Verder wordt in 2020 een verkenning uitgevoerd of en hoe het beheer van één van de wijkmarkten (geheel of gedeeltelijk) verzelfstandigd kan worden. Deze pilot levert input op voor de mogelijke verzelfstandiging van andere markten in Den Haag.

Als er een melding komt, bestrijdt de gemeente ratten en wespennesten in de openbare ruimte. De feitelijke bestrijding verzorgt de Haagse Milieu Services (HMS). Jaarlijks ontvangt de gemeente circa 5.000 meldingen van ongedierte in de openbare ruimte. In 2020 gaan we door met het rattenoffensief.