2. Beleggingen en korte liquiditeiten

 2a Gecontracteerde beleggingen

Dit betreffen de obligaties in voormalig Fonds Uiver. Deze belegging bestaat nog uit elf obligaties van de BNG Bank (triple A rating) en één obligatie van LlOYDS TSB Bank (single A-rating) en hebben een goede tot zeer goede kredietwaardigheid. In de komende 11 jaar vervallen deze obligaties vanwege contractuele einddata. Het gemiddelde rentepercentage is 4,35%. De rente- en aflossingsbedragen worden opgenomen in de totale gemeentelijke liquiditeitspositie. De boekwaarde van de beleggingen ultimo 2020 is € 102 mln.

Meewind is een fonds dat particulieren, overheden en bedrijven de kans biedt te participeren in duurzame energieprojecten. De gemeente Den Haag heeft vanaf 2009 een participatie in subfonds Zeewind van € 9,7 mln., een groot windmolenpark op het Belgische gedeelte van de Noordzee. De marktwaarde van Meewind op 31 december 2018 bedroeg € 13,6 mln. De gemeente verwacht in 2020 € 0,8 mln. dividend te ontvangen.

Voorziening
De beleggingen in BNG Bank en Loyds TSB Bank zijn obligaties van banken met een goede tot zeer goede kredietwaardigheid. Risico kan ontstaan wanneer gedurende de looptijd de kredietwaardigheid van een van de banken waarin is belegd onder druk komt te staan of neerwaarts wordt bijgesteld. Mogelijk ontstaat daardoor het risico van koersverlies bij verkoop. Dit risico wordt als klein beschouwd. Daarom is er geen voorziening getroffen. Voor de belegging in het windmolenpark Meewind is een voorziening getroffen, conform de Basel II-norm, van € 0,8 mln.

Om een impuls te geven aan de Haagse woningmarkt is de gemeente Den Haag voor één jaar, te weten 1 maart 2014 tot 1 maart 2015, startersleningen gaan verstrekken. Na afloop van de looptijd van de leningen wordt de storting terugontvangen.

Om de zelfbouw voor lagere inkomens toegankelijk te maken is de gemeente Den Haag gestart met de Startersregeling Ik Bouw Betrouwbaar (IBB) waarbij gebruik is gemaakt van een bestaande formule van de Stichting Stimuleringsfonds Volkshuisvesting Nederlandse Gemeenten (Svn). Na afloop van de looptijd van de leningen wordt het uitstaande bedrag terugontvangen. De IbbStarterslening valt onder de Nationale Hypotheekgarantie (NHG), waardoor geen risicovoorziening getroffen hoeft te worden.

2b Betalingsproces
De gemeente Den Haag wil de digitale dienstverlening verder optimaliseren. Daarbij hoort een betrouwbare digitale bankprocedure. Na een succesvolle pilot bij Parkeren gaat de Gemeente Den Haag digitale machtigingen (eMandate) breder aanbieden. eMandates zijn herkenbaar voor de klant. De klant kan via zijn/haar eigen vertrouwde omgeving voor internetbankieren bankgegevens gebruiken om het machtigingsformulier in te vullen. Hierdoor is er minder risico op fraude. Met deze digitale machtiging verricht de gemeente Den Haag incasso’s. Ook de gemeentelijke onderdelen Belastingzaken en Erfpacht gaan het eMandate invoeren. Hiermee bespaart gemeente Den Haag op porto- en handlingskosten die gepaard gaan met het oude machtigingsformulier.

2c Korte liquiditeiten
Liquiditeitsprognose
Uitgangspunt voor de raming van de liquiditeitsprognose is de meerjarenbegroting, vertaald naar inkomsten en uitgaven en in het bijzonder de ontwikkelingen op grote projecten en investeringen.

Schatkistbankieren
De gemeente Den Haag heeft geen tijdelijk overtollige middelen. Indien de raad instemt met de verkoop van Eneco en de overige benodigde goedkeuringen worden behaald, kan deze situatie veranderen voor 2020 en verder. De gemeente Den Haag heeft tot nu toe nog geen gebruik hoeven te maken van het verplicht schatkistbankieren.

Renterisico financiering korte termijn
Het risico op kortlopende financiering (looptijd korter dan 1 jaar) wordt beperkt door de kasgeldlimiet (wet financiering decentrale overheden, Fido). De kasgeldlimiet geeft aan hoeveel de gemeente kortlopend mag lenen. Een tijdelijke overschrijding van de kasgeldlimiet is toegestaan. De kasgeldlimiet is 8,5% van het begrotingstotaal. Het begrotingstotaal voor 2020 is € 2.577 mln. De kasgeldlimiet voor 2020 komt op basis daarvan uit op € 219 mln. In 2020 (en volgende jaren) verwacht de gemeente een liquiditeitstekort te hebben van € 219 mln. Dit tekort is gelijk aan de kasgeldlimiet.

Liquiditeitspositie t.o.v. kasgeldlimiet 2020

Het liquiditeitstekort wordt onder andere veroorzaakt door de betaling van rente en aflossing van  opgenomen langlopende leningen, voorgenomen reguliere investeringen (minimaal € 200 mln. per jaar) Afhankelijk van de renteontwikkeling op de geld- en kapitaalmarkt zal deze financieringsbehoefte worden ingevuld met kortlopende leningen (rekening-courantkrediet, kasgeld) en langlopende leningen (fixe, lineair, annuïtair). Door de zeer lage korte rente wordt het verwachte liquiditeitstekort in 2020, met inachtneming van de kasgeldlimiet, zo veel mogelijk kort gefinancierd. Hierdoor kan de gemeente maximaal profiteren van de lage (en zelfs negatieve) rente.

Grafiek liquiditeitsprognose meerjarenraming 2020-2023

De liquiditeitsprognose is hierboven weergegeven ,zowel exclusief de verwachte opbrengst uit de verkoop van Eneco (paarse lijn) als inclusief (blauwe lijn). Het verloop van de liquiditeitspositie vertoont in beide gevallen een dalende trend, hetgeen een toenemende schuldpositie inhoudt. Daartegenover staat een toename van de gemeentelijke bezittingen en activiteiten. Verder is er nog geen rekening gehouden met het aantrekken van toekomstige langlopende leningen. Duidelijk is (zie blauwe lijn) dat de gemeente vanaf 2023 structureel onder kasgeldlimiet zit en dan aanvullende financieringsmaatregelen moet nemen.

2d Resultaat
Rente/beleggingsresultaat
De gemeente verwacht in 2020 op de korte liquiditeitspositie € 0,8 mln. aan rente te ontvangen. Het gemiddeld verwachte kortlopende tekort van € 334 mln. zal gefinancierd worden door het aantrekken van kortlopende leningen bij financiële instellingen en andere gemeenten tegen een verwacht rentepercentage van gemiddeld minus 0,25%. Hierbij is geen rekening gehouden met de beoogde verkoop van Eneco.

Voor de opgenomen langlopende leningen betaalt de gemeente in 2020 circa € 28 mln. tegen een gemiddelde rente van circa 1,98%. Voor de uitgezette langlopende leningen aan derden ontvangt de gemeente in 2020 circa € 5,0 mln. tegen een gemiddelde rente van circa 3,83%. Uit de beleggingen BNG Bank en LOYDS TSB Bank wordt € 6,6 mln. aan rente ontvangen. De afsluitprovisie met betrekking tot de derivaten, circa 0,01% rente, is verdisconteerd in het contractuele rentepercentage De gemeente betaalt daar geen afzonderlijk bedrag voor.

Daarnaast treedt de gemeente op als aandeelhouder in een aantal vennootschappen. Vanuit deze vennootschappen wordt een dividend verwacht van € 26,8 mln. Voor een toelichting wordt verwezen naar de paragraaf Verbonden partijen.